«Жасыл экономиканың» болашағы жарқын
Осы ретте, «жасыл экономика» ұғымына түсінік бере кетелік. Жасыл экономика - Қазақстан қабылдаған халықаралық міндеттемелерге сәйкес және болашақ ұрпақтың мүддесі үшін табиғи шикізат қорларын тиімді және рационалды қолдану арқылы тұрғындардың әл-ауқатының артуына жеткізетін табысты экономика. Электр және жылу энергиясының генерациясы, газ өндіру, су ресурстарын пайдалану, ауыл шаруашылығын тұрақты дамыту, өнеркәсіп қалдықтарын басқару мен тұтыну, көлік және жол инфрақұрылымы жасыл экономиканың негізгі секторлары болып саналады.
Сонымен қатар, жасыл экономикаға көшу тиімділігінің бірнеше факторы бар. Халықаралық сараптама бойынша, жасыл жобаларға салынған инвестицияның 2/3-і өзін-өзі ақтаса, 1/3-і бес жыл көлемінде шығынсыз деңгейге қол жеткізеді. Энергия тиімділігінің артуына қарай инвестицияның тиімділігі 50%-ды құрайды, оның өзін-өзі ақтау мерзімі екі жылға созылады. «Жасыл» экономикаға салынған инвестиция активтердің жылдам өсіп келе жатқан санатына кіреді. Мысалы, жаңғыртпалы энергия көздеріне салынған халықаралық инвестициялар көлемі жағынан қазба байлықтары инвестицияларының көлеміне жақындайды. Сондықтан, жасыл экономикаға көшу үдерісі мемлекеттің жіті назарына алынып, қарқынды жүргізіліп келеді.
Елбасының Жарлығымен «Қазақстан - 2050» стратегиясын және 2013 жылы қабылданған «жасыл экономикаға» көшу тұжырымдамасын іске асыру мақсатында арнайы кеңес құрылып, ол осы тұрғыдағы басым бағыттар бойынша сектораралық диалогты ұйымдастыру үшін бірегей алаңға айналды. Кеңес Париж климаттық келісіміне қосылуға бағытталған жүйелі жұмыстар мен «жасыл экономикаға» көшу тұжырымдасын жүзеге асырумен айналысады. Былтырғы жылдың қыркүйегінде өткен Кеңес отырысында парниктік газдарды 1990-жылдардың деңгейіне қарағанда 2030 жылға қарай 15-25%-ға ерікті түрде төмендету туралы шешім қабылданды.
Сондай-ақ, қазіргі таңда Елбасының Париж келісіміне қосылу туралы Жарлығының жобасы әзірленді. Жалпы, Париж келісімі ғаламдық жылыну деңгейін асырмай ұстап тұру үшін атмосфараға шығатын парник газдарының көлемін шектеуді көздейді. Қазақстанда 1990-2014 жылдар аралығында шығарындылар 3,18 млрд тоннаға азайды. Сонымен бір мезгілде абсолюттік шығарындылар көлемі энергоқамтымдылықтың төмендеуіне қарамастан 2001-2015 жылдар аралығында 2,1 есеге артқан. Қазақстанда шығарындылардың үлкен көлемі энергетика саласымен қоса, өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығына да тиесілі.
ҚР Энергетика министрлігінің мәліметіне қарағанда, былтыр елімізде электр стансалары 91 млрд. кВт электр энергиясы өндірген. 2030 жылға қарай бұл көрсеткіш 130-175 млрд. кВт-қа жетеді деп болжанып отыр. Мамандардың пікірінше, электр энергиясын өндіру көлемінің артуы парниктік газдар шығарындыларын ұлғайтпауы тиіс. Бұл ретте бірқатар шараларды дер кезінде қабылдау маңызды. Бұл біріншіден, жаңа технологияларды енгізу. Екіншіден, қуат стансаларында жаңартылатын энергия көздері мен газды генераторлар үлесін арттыру қажет. Үшіншіден, энергияқамтымдылық пен электр энергиясын «жоғалтуды» төмендету керек.
Келер жылы елімізде «ЭКСПО - 2017» Халықаралық көрмесі өтетіні белгілі. Басты тақырыбы «жасыл экономика» болғандықтан, бұл Қазақстанның «жасыл» дамудағы старттық нүктесіне айналуы тиіс. Сондықтан, қай тұрғыдан алсақ та, жасыл экономиканы дамытудың маңызы зор.