Биылғы пандемия денсаулығымыз бен экономикамызға үлкен әсерін тигізді - Армида Салсия Алишахбана
Өсіп келе жатқан экономикалық өркендеу мен азайған кедейлік көрсеткіштері Азия-Тынық мұхиты аймағындағы ілгерілеушілік туралы толық айта алмайды. Табиғатта біз байқайтын белгілер бұл оқиғаның әлі алыс екенін көрсетеді.
«Биыл жаһандық COVID-19 пандемиясы біздің денсаулығымыз бен экономикамызға үлкен әсерін тигізді. Осыған қарамастан, аймақ өзінің жетістіктеріне сүйене отырып, тұрақты табысқа қарай жылжуы керек. Тұрақты даму мақсаттарына (ТДМ) қол жеткізу үшін шешуші әрекет онжылдығына кіргенде біз жағымды оқиғаларды байқаймыз. Аймақ кедейлікті жою мақсатына табанды түрде көшуде. Тамақтанудан зардап шегетін адамдардың үлесі 2000 жылы 17 пайыздан 2017 жылы 11 пайызға дейін төмендеді. 2000 жылдан бастап негізгі санитариялық-гигиеналық қызметтерді пайдаланатын халықтың үлесі 48 пайыздан 75 пайызға дейін өсті. Сонымен қатар, егер біз әр субөңірдегі озықтықтың біркелкі емес қарқынын жеделдетпесек, онда 2030 жылға қарай 17 ТДМ-ның бір де біріне қол жеткізе алмаймыз. Біздің алға басуымыздың келесі тараулары тезірек жазылып қана қоймай, өмірдің жоғары сапасы мен қоршаған ортаның қауіпсіздігін қамтамасыз етуі керек», - дейді Армида Салсия Алишахбана.
Ерекше таңқаларлық нәрсе - барлық субөңірлердің экологиялық мақсаттарға жетпеуі. Біріккен Ұлттар Ұйымының Азия және Тынық мұхитқа арналған экономикалық және әлеуметтік комиссиясы жариялаған ТМД-ның Азия және Тынық мұхиты бойынша 2020 жылға есебі біздің аймағымыздағы бай, құнды табиғи ресурстарды тұрақты басқармайтынымызды әрі климаттың өзгеруімен күресу үшін тиісті шаралар қабылдамайтынымызды көрсетеді.
Алишахбананың айтуынша, болжамсыз тұтыну әдістері теңіз ластануына және экожүйелерге қайтарымсыз зиян келтіруіне әкелді. Ластанған ауа аспанымызды бұлттармен жауып тастады, өйткені әлемдегі парник газы шығарындыларының жартысы Азия-Тынық мұхиты аймағында. Табиғи апаттар жиірек және қарқындырақ жүре бастады, ал бұдан халықтың ең осал топтары қатты зардап шегеді.
«Жеріміз қоршаған ортаның тозуы арқылы адамның озықтыққа жету мүмкін еместігін ескертуін жалғастыруда. Прогресспен қатар, біз ғаламшарды сақтап қалуға бағытталған шараларды қорғауға міндеттіміз. Қалдықтарды басқаруды шұғыл түрде жақсарту, табиғи апаттарға тұрақтылықты арттыру және климаттың қолайсыз әсерлеріне бейімделуіміз керек. Экологиялық тұрғыдан ойланудан басқа, аймақтың ЖІӨ-нің өсуіндегі прогресс кедейлікті төмендету саласындағы нормативтік ойлауды кеңейту міндетін де тудырады. Өңір экономикалық өсуге байланысты ТДМ-ның мақсаттарына жетуде жақсы нәтижелерге қол жеткізіп жатқанына қарамастан, біржақты бағалау жеткіліксіз. Жинақталған дәлелдемелер аймақтағы ТДМ-ның кедейліктің, аштықтың, гендерлік теңдіктің және теңсіздіктің төмендеуінен басқа түрлерімен байланысты барлық өлшенетін көрсеткіштеріне жету мүмкін еместігін көрсетеді. Бұл біздің ұмтылыстарымыз кеңірек және көп өлшемді кедейліктің күрделі шындықтарына негізделуі керек дегенді білдіреді», - деп атап өтті атқарушы хатшы.
Оның айтуынша, Азия-Тынық мұхиты аймағындағы елдер 2030 жылы мәреге жету үшін тұрақты міндеттемелер алды. Сүбелі дайындық жұмыстарының арқасында осы бағытта одан әрі ілгерілеуге серпін берілді. Күш-жігердің нәтижесінде таза энергия мен білімге қол жеткізу сияқты салаларда неғұрлым қолайлы болашақтың саяси негіздері қаланды. ТДМ-ға қол жеткізудегі ілгерілеу тура сызықты емес, бірақ таяу жылдардағы қарқынын жеделдетуге негіз бар.
«Күш-жігерді күшейте отырып, аймақ өзінің тез дамып келе жатқан экономикасын адамдар мен планетаның өркендеуімен теңестіре алады. 2000 жылдан бастап өңірдің жаңартылатын көздерден электр қуатын өндірудің жалпы қуаты әлемнің кез-келген басқа аймағымен салыстырғанда бес есе тез өсті. Көптеген елдер өндірістік кәсіпорындардан көмірқышқыл газын шығаруды азайту үшін таза және экологиялық таза технологияларды енгізді. Соңғы үрдістер алдағы онжылдықта бірқатар мақсаттарға тездетіп жетуіне үміт арттырады. Еңбек өнімділігінің артуы, сапалы білімге қол жетімділік және дамуға арналған ресурстарды құюлуы - көптеген мақсаттарға қол жеткізуді жеделдетуге Азия-Тынық мұхиты аймағының берік негіз қалағанын мысалдары. Біз бүкіл тарихымызда планетаға зиян келтіріп жатқанымызға қарамастан, теріс ағымдарды жоюға және қоршаған ортаны сақтау үшін күресуге әлі де мүмкіндігіміз бар деп санаймын, өйткені ол бізді ылғи да қамтамасыз етті. Егер аймақ бірлескен күш-жігерін екі есе арттырса, онда прогресс баяу жүріп жатқан мақсатты салалардың болашағы жарқын болуы мүмкін», - дейді Біріккен Ұлттар Ұйымы Бас хатшысының орынбасары.
Қажетті күш-жігердің ауқымы біз мұны жекелей жасай алмайтынымызды білдіреді. Әртүрлі субөңірлерде қол жеткізілген нәтижелердің біркелкі еместігі ынтымақтастық бұрынғыдан да маңызды екенін көрсетеді. Табиғи ресурстарды, атап айтқанда мұхитты қорғайтын және климаттың өзгеруіне төтеп беретін дамудың тұрақты көрінісін жүзеге асыру үшін біз аймақты біріктіруіміз керек. Деректерді пайдалану және оны қол жетімді ету теріс тенденцияларды жою үшін негіз болатын интеграцияланған саясатты жасауға көмектеседі. Әр деңгейдегі және барлық мүдделі тараптар арасындағы серіктестіктің күшеюі бізге оларды өмірге келтіруге мүмкіндік береді.
«Тек батыл әрекет ете отырып, аймақ 2030 жылға дейін мәре сызығына сенімді шыға алады. Әлемдегі денсаулық сақтаудың теңдесі жоқ төтенше жағдайында және өсіп келе жатқан экономикалық белгісіздікте болашақты ұмытпайық. Жігерлілік және аймақтың бай ресурстары бізге COVID-19 мәселесін жеңумен шектелмей, басқаларды да шешуге көмектеседі. Біз бірге Азия мен Тынық мұхитының табиғаты пен қоғамының әр салаларына жағымды әсер ететін тарихын жаза аламыз», - деп түйіндеді сөзін Армида Салсия Алишахбана.