كۇنسۇلۋ زاكاريا: QazVac ءۇشىن اۆتور رەتىندە الاڭداپ وتىرعان جوقپىز

ەلوردادا جۋرناليستەرمەن كەزدەسكەن كۇنسۇلۋ زاكارياعا وتاندىق ۆاكسينانىڭ ەرەكشەلىكتەرى تۋرالى سان ءتۇرلى سۇراقتار قويىلدى.

- كوروناۆيرۋسقا قارسى ۆاكسينا العاننان كەيىن يممۋنيتەت قانشا ۋاقىت ساقتالۋى مۇمكىن؟

- بۇگىندە تولىق زەرتتەۋلەر جوق، سوندىقتان ناقتى مەرزىم تۋرالى وبەكتيۆتى مالىمەت بەرۋ مۇمكىن ەمەس. ءبىز تەك بولجاي الامىز. ءبىزدىڭ QazCOVID-in ۆاكسيناسى يممۋنيتەتتى ءبىر جىل بويى ساقتايدى دەپ بولجايمىز. رەسەيلىك «سپۋتنيك V» ازىرلەۋشىلەرى يممۋنيتەت ەكى جىل بويى ساقتالادى دەپ مالىمدەدى. الايدا، بۇدان بىلاي كوروناۆيرۋستىڭ دا تۇماۋ سياقتى ءاردايىم بىزبەن بىرگە ءومىر سۇرەتىنىنىن ءتۇسىنۋىمىز كەرەك. ءبىر جىلدا ەكى رەت ۆاكسيناتسيا جۇرگىزۋ قاجەت بولۋى دا مۇمكىن. يممۋنيتەت، ارينە، تومەندەيدى. سەبەبى ءبىز قازىر گۋمورالدى يممۋنيتەت تۋرالى ايتىپ وتىرمىز. ءبىراق نەگىزگى ماسەلە جاسۋشالىق يممۋنيتەت پەن جاسۋشالىق جادتى دامىتۋ بولىپ وتىر. مۇنىڭ ءبارى ءالى زەرتتەلەدى.

- قازاقستاندىق ۆاكسينانىڭ قانشالىقتى ءتيىمدى ەكەنىن قاي كەزدە ناقتى بىلە الامىز؟

- زەرتتەۋدىڭ ءبىرىنشى كەزەڭى ۆاكسينانىڭ قاۋىپسىزدىگىن، ەكىنشى كەزەڭى - يممۋنوگەندىلىكتى، ءۇشىنشى كەزەڭى - پروفيلاكتيكالىق قاۋىپسىزدىكتى زەرتتەيدى. بۇگىنگى تاڭدا پروفيلاكتيكالىق قاۋىپسىزدىك تۋرالى ەشكىم جاۋاپ بەرە المايدى. سەبەبى كوروناۆرۋسقا قارسى ويلاپ تابىلعان ۆاكسينالاردىڭ ەشبىرى ءۇشىنشى كەزەڭنەن ءالى وتكەن جوق. رەسەيلىك مامانداردىڭ، ءبىزدىڭ مامانداردىڭ تيىمدىلىك تۋرالى ايتىپ جۇرگەنى - ارالىق مالىمەتتەر. سوڭعى دەرەكتەر ءۇشىنشى كەزەڭ اياقتالعاننان كەيىن جانە قورىتىندى ەسەپتە بولادى. ارالىق دەرەكتەر بويىنشا ءبىزدىڭ ۆاكسينانىڭ تيىمدىلىگى - %96.

- ءوزىڭىز ۆاكسينا الدىڭىز با؟

- قازاقستاندىق ۆاكسينانى ازىرلەۋشى عالىمدار كلينيكاعا دەيىنگى زەرتتەۋلەر جۇرگىزگەننەن كەيىن، ياعني، وتكەن جىلدىڭ شىلدە ايىندا ءبىرىنشى بولىپ وسى ۆاكسينانى الدى. جانۋارلارعا جاسالعان سىناق ءبىزدىڭ ەكپەنىڭ تولىق قاۋىپسىز ءارى يممۋنوگەندى ەكەنىن كورسەتكەننەن كەيىن-اق وزىمىزگە سالعىزعانبىز.

- ۆاكسينا الماي تۇرىپ انتيدەنەنىڭ بار- جوعىن انىقتاۋ قانشالىقتى ماڭىزدى؟ كىمدەرگە ۆاكسينا الۋعا بولمايدى؟

- بۇل جونىندە ءتىپتى دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى دا ستاندارتتى ۇسىنىمدار مەن ەرەجەلەر بەرە الماي وتىر. بۇل - جاڭا اۋرۋ. دەگەنمەن، ۆاكسينا الۋعا بولمايتىن بەلگىلى ءبىر تاۋەكەل توپتارى بار. جۇكتىلىك كەزەڭى، ومىراۋدا بالاسى بار انالار ءۇشىن لاكتاتسيا كەزەڭى، سوزىلمالى اۋرۋلاردىڭ اسقىنۋ كەزەڭى، ا ي ت ۆ اۋرۋى كەزەڭى، بەلسەندى ونكولوگيالىق پروتسەستەر. اتالعان ساناتتاعى ادامدار ەگىلمەيدى. انتيدەنەنى انىقتاۋ ماسەلەسىنە كەلسەك، ادام اۋرۋدىڭ باستاپقى كەزەڭىندە بولسا، ياعني ينكۋباتسيا كەزەڭى بولسا، وندا كەز-كەلگەن ۆاكسينا اۋرۋدى قوزدىراتىنىن ءتۇسىنۋ كەرەك. ينكۋباتسيالىق كەزەڭدە ەشقاشان ۆاكسينا الۋعا بولمايدى. سوندىقتان، ۆاكسينا سالعىزار الدىندا ادام ءوزىنىڭ كۇيى جاقسى ەكەنىنە سەنىمدى بولۋى كەرەك نەمەسە ارنايى تالداۋلار الىپ، تەكسەرىلگەن ءجون.

- كوپ ادام ۆاكسينا العاننان كەيىن جاناما اسەرى بولا ما دەپ قورقادى. ۆاكسيناتسيانىڭ ىقتيمال جاعىمسىز اسەرلەرىن قالاي تۇسىندىرە الاسىز؟

- ءار ادام ومىرىندە ولتىرىلگەن ۆاكسينانى 3 رەت العان. بالالاردىڭ بارلىق ەكپەلەرى ولتىرىلگەن ۆاكسيناعا نەگىزدەلگەن. ياعني مۇنداي ۆاكسينالارداعى كومپونەنتتەردىڭ ءبارى تولىق زەرتتەلگەن. دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى بۇل ءتاسىلدى سەرتيفيكاتتاعان. ءبىزدىڭ ۆاكسينانىڭ باستى جاڭالىعى - ۆيرۋستىڭ ءوزى. سوندىقتان ءبىز ۆاكسينانىڭ جاسالۋ ءادىسى مەن قاۋىپسىزدىگىنە الاڭدامايمىز. جىلدار بويى قالىپتاسقان تاجىريبە اتالمىش تەحنولوگيانىڭ قاۋىپسىز ءارى كەرى اسەرى جوق ەكەنىن دالەلدەگەن. ال جاڭا پلاتفورماداعى سۋبۋنيتتىك، ۆەكتورلىق جانە السىرەتىلگەن (گەنەتيكاسى تۇرلەندىرىلگەن) ۆاكسينالار تولىق زەرتتەلىپ بىتكەن جوق. مۇنداي ۆاكسينالاردىڭ كەيىن قانداي دا ءبىر اسەرى بولمايتىنىنا كوز جەتكىزۋ ءۇشىن ۋاقىت كەرەك. ءتىپتى ونداعان جىلدار قاجەت.

اۆتور: ەسىمجان ناقتىباي