مۇناي وڭدەۋ نارىعى قالاي مونوپوليالاندى - اگەنتتىك تۇسىنىكتەمە بەردى
«ەكونوميكالىق وسىمنەن نەگىزگى پايدانى قارجى- وليگارحيالىق توپتار الىپ كەلدى. قالىپتاسقان وليگوپوليالار ەركىن نارىقتىڭ دامۋىن ايتارلىقتاي شەكتەپ، ەلدىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن تومەندەتتى. بۇل جاعداي نەگىزىنەن شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ «نەگىزگى قۋاتتارعا» قول جەتكىزۋ مۇمكىندىگىن شەكتەدى»، - دەپ جازىلعان اگەنتتىكتىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى تاراتقان مالىمەتتە. 2021 -جىلدىڭ 30 - جەلتوقسانىندا باسەكەلەستىكتى دامىتۋ جونىندەگى زاڭعا قول قويىلدى. اگەنتتىك ماماندارى اتالمىش زاڭ نورمالارى مەملەكەت باسشىسىنىڭ قازاقستان ەكونوميكاسىن ودان ءارى مەملەكەت يەلىگىنەن شىعارۋ جانە ەلدىڭ نەگىزگى نارىقتارىنا جاڭا ويىنشىلاردىڭ كىرۋىنە جول اشۋ تۋرالى تاپسىرمالارىن ورىنداۋعا نەگىز بولىپ وتىرعانىن ايتادى.
«زاڭنىڭ نەگىزگى باعىتتارىنىڭ ءبىرى - شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ «نەگىزگى قۋاتقا» ، ياعني ينفراقۇرىلىمعا نەمەسە وبەكتىلەرگە قول جەتكىزۋىن قامتاماسىز ەتۋ. ونسىز ءتيىستى نارىقتا قانداي دا ءبىر قىزمەت ءتۇرىن ورىنداۋ مۇمكىن ەمەس»، - دەلىنگەن مالىمەتتە.
اگەنتتىك وكىلدەرىنىڭ «نەگىزگى قۋات» دەپ وتىرعاندارى - ماگيسترالدىق تەمىرجول جەلىسى، بايلانىسقا ارنالعان كابەل جەلىسى، باستاپقى مەتالل شيكىزاتى، وڭدەۋگە ارنالعان مۇناي، تەڭىز پورتى، ءدارى- دارمەك وندىرۋگە ارنالعان سۋبستانسيالار، ءوندىرىس تەحنولوگيالارى سياقتى مەملەكەتتىك ورگاندار ارقىلى رەتتەلەتىن رەسۋرستار. باسەكەلەستىكتى قورعاۋ جانە دامىتۋ اگەنتتىگىنىڭ تۇسىندىرمەسىنە قاراعاندا، قولدانىستاعى جۇيە اسىرەسە شاعىن جانە ورتا بيزنەس نىساندارىنىڭ «نەگىزگى قۋاتتارعا» قول جەتكىزۋىن شەكتەۋ ارقىلى ولاردى باسەكەگە قابىلەتسىز ەتىپ كەلگەن.
مۇنىڭ مىسالى رەتىندە وبلىستار اراسىنداعى شەكارالاردا وڭىرلىك ستانسيالارمەن جانە ەلەكتر جەلىلەرىمەن ۇلەسى ءبىر كومپانيالاردىڭ ەلەكتر ەنەرگياسى نارىعىندا ۇستەمدىك ەتىپ وتىرعانىن كەلتىرەدى.
«وسىعان ۇقساس جاعداي مۇناي ونىمدەرى نارىعىندا دا بار. وليگوپوليالىق نارىق بولعاندىقتان مۇندا تاۋارلاردى ساتىپ الۋ- ساتۋ مامىلەلەرى تىكەلەي شارتتار بويىنشا جاسالادى. سونىڭ كەسىرىنەن كولەمدەردى ءبولۋ، كونتراگەنتتەردى تاڭداۋ ۇدەرىستەرى ايقىن وتپەيدى دە، جاسىرىن باعا بەلگىلەۋ، باعاعا مونوپوليانىڭ ۇستەمدىك ەتۋى سياقتى كەرى اسەرلەر قالىپتاسادى. مۇنداي اسەرلەر باسەكەلەستىك پەن كاسىپكەرلىكتىڭ دامۋىنا كەدەرگى كەلتىرەدى»، - دەپ تۇسىندىرەدى اگەنتتىك ساراپشىلارى.
بىلتىر جىل اياعىندا قابىلدانعان زاڭ وسى ولقىلىقتاردىڭ كۇشىن جويۋعا باعىتتالعان. «زاڭدى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن «نەگىزگى قۋاتقا» تەڭ دارەجەدە قول جەتكىزۋ قاعيدالارى ازىرلەنەدى. ياعني قول جەتكىزۋ شارتتارى مەن مەرزىمدەرى، «نەگىزگى قۋاتتى» ۇسىنۋدان باس تارتۋ نەگىزدەرى، وتىنىمدەردى قاراۋ ءتارتىبى سياقتى ەرەجەلەر ايقىندالادى.
قازىرگى ۋاقىتتا باسەكەلەستىكتى قورعاۋ جانە دامىتۋ اگەنتتىگى مۇناي جانە مۇناي ونىمدەرى، تاۋارلىق گاز، ەلەكتر ەنەرگياسى، كولىك جانە بايلانىس، قارجى نارىعى سياقتى مونوپوليا جايلاعان نارىقتاردى مونوپولياسىزداندىرۋ تۇرعىسىنان كەشەندى تالداۋ جۇرگىزۋگە كىرىستى. تالداۋ مونوپوليالىق توپتار قىزمەتىنىڭ ارالاس تاۋار نارىقتارىنا اسەرىن، ولاردىڭ ەكونوميكالىق تيىمدىلىگىن جانە مونوپوليالىق شىعىنداردىڭ بولۋىن باعالاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى»، - دەپ جازادى اگەنتتىكتىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى.
اۆتور: ەسىمجان ناقتىباي