ءبىر جىلدان كەيىن ءۇي جانۋارلارى مىندەتتى تۇردە ەسەپكە الىنادى

ەلىمىزدە دە ادام مەن جانۋارلاردىڭ قارىم- قاتىناسىنا قاتىستى ماسەلەلەر ءبىرقاتار زاڭنامالىق اكتىمەن رەتتەلەدى. ءبىراق، قر باس پروكۋراتۋراسى قۇقىقتىق ستاتيستيكا جانە ارنايى ەسەپكە الۋ كوميتەتىنىڭ دەرەكتەرىنە قاراعاندا وسى جىلدىڭ 9 ايىندا جانۋارلارعا قاتىگەزدىك جاساۋعا بايلانىستى 50 قۇقىق بۇزۋشىلىق ءىس تىركەلگەن. ياعني وتكەن جىلدىڭ ءدال وسىنداي كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا قۇقىق بۇزۋشىلىق 13,6 پايىزعا ارتىپ وتىر.

الداعى ۋاقىتتا ءدال وسىنداي كەلەڭسىزدىكتەردى جويۋ ءۇشىن مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ وتكەن جىلى قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا ۇكىمەتكە جانۋارلارعا جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراۋعا باعىتتالعان ارناۋلى زاڭ ازىرلەۋدى تاپسىرعان ەدى. كۇنى كەشە سەنات سول قۇجاتتى قابىلدادى.

2023 -جىلدان ءۇي جانۋارلارى مىندەتتى تۇردە ەسەپكە الىنادى

سونىمەن جاڭا زاڭمەن بارلىق بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا جانۋارلارعا قاتىگەزدىكپەن قاراۋدى ناسيحاتتاۋعا جانە وسىنداي ناسيحاتتىڭ كەز كەلگەن نىساندارىنا تىيىم سالۋ ەنگىزىلدى. جانۋارلاردىڭ يەلەرىنە كۇتىپ ۇستاۋ، ەسەپكە الۋ، تاسىمالداۋ، ءوسىرۋ جونىندەگى مىندەتتەر بەلگىلەندى.

2023 -جىلعى 1-قىركۇيەكتەن باستاپ جانۋار يەسىنىڭ ەسەبىنەن ەسەپكە الۋ بۇيىمدارىن پايدالانا وتىرىپ، ءۇي جانۋارلارىن مىندەتتى ەسەپكە الۋ بەكىتىلدى. بۇل رەتتە ءۇي جانۋارلارىنىڭ يەلەرى حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارىنا جاتاتىن جاعدايدا، ەسەپكە الۋدى بيۋدجەت قاراجاتى ەسەبىنەن جۇزەگە اسىرىلادى. ال قاڭعىباس ءۇي جانۋارلارىن ۆاكسيناتسيالاۋ مەن ستەريلدەۋدى جۇزەگە اسىرۋ مەملەكەتتىك بيۋدجەت قاراجاتىنان جاسالادى. جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندارعا جانۋارلارعا ارنالعان جەكە پاناجايلاردى قوسا قارجىلاندىرۋ قۇقىعى ۇسىنىلادى. جانۋارلاردى جانسىزداندىرۋعا ولاردىڭ ازاپ شەگۋىن توقتاتۋ جانە حالىقتىڭ ءومىرى مەن دەنساۋلىعىنا تونگەن قاتەردى جويۋ ماقساتىندا عانا جول بەرىلەدى.

ۇلتتىق سپورت تۇرلەرى بويىنشا سپورتتىق ءىس- شارالارعا قاتىسۋ ءۇشىن جانۋارلاردى پايدالانۋ دەنە شىنىقتىرۋ جانە سپورت سالاسىنداعى زاڭناماعا سايكەس جۇزەگە اسىرىلادى.

زاڭدا زووقورعاۋشىلاردىڭ جىلجىمالى حايۋاناتتار باعى، كونتاكتىلى زووپارك، جىلجىمالى وكەاناريۋمدار، دەلفيناريلەر مەن جانۋارلاردىڭ جىلجىمالى كورمەلەرىن قۇرۋعا جانە ولاردىڭ قىزمەتىنە تىيىم سالۋ تۋرالى ۇسىنىستارى دا ەسكەرىلدى. بۇل نورما اتالعان ۇيىمداردىڭ مەنشىك يەلەرىنە بيزنەستى تاراتۋ نەمەسە قايتا ۇيىمداستىرۋ جونىندەگى ءىس- شارالاردى وتكىزۋ ءۇشىن ۋاقىت بەرۋ ماقساتىندا كەيىنگە قالدىرىلادى. اتاپ ايتقاندا وسى تىيىم سالۋلار 2025 -جىلدان باستاپ، ال دەلفيناريلەر ءۇشىن 2029 -جىلدان باستاپ قولدانىسقا ەنىزىلەدى.

قىلمىستىق جازا تۇرلەرى

«جانۋارلارعا جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراۋ تۋرالى» زاڭنىڭ نەگىزگى ەرەجەلەرىن ىسكە اسىرۋ ءۇشىن قولدانىستاعى زاڭنامالىق اكتىلەرگە وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزىلەدى. اتاپ ايتقاندا، ق ر قىلمىستىق كودەكستە 316-باپ 3 بولىككە بولىنگەن:

1) جانۋاردىڭ مەرتىگۋىنە اكەپ سوققان جانۋارلارعا قاتىگەزدىكپەن قاراعانى ءۇشىن (سانكسيالار سول كۇيىندە قالادى - 120 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش جانە 30 تاۋلىك قاماۋعا الۋ)؛

2) جانۋاردىڭ ولىمىنە اكەپ سوققان قاتىگەزدىكپەن قاراۋ (ايىپپۇل 200 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىشكە دەيىن نەمەسە 583400 تەڭگەگە دەيىن ۇلعايتىلدى جانە 50 كۇن باس بوستاندىعىنان شەكتەلەدى)؛

3) ەگەر وسى جانە باسقا دا ءىس- ارەكەت بىرنەشە رەت نەمەسە ادامدار توبىمەن ءسوز بايلاسۋ ارقىلى، جاس بالالاردىڭ قاتىسۋىمەن نەمەسە بىرنەشە جانۋارلارعا قاتىستى جاسالسا (1000 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش نەمەسە 2,9 ميلليون تەڭگە ايىپپۇل سالىنادى جانە ءبىر جىلعا دەيىن باس بوستاندىعىنان شەكتەلەدى). سونداي- اق، وسى باپتان جانۋارلارعا «بۇزاقىلىق نيەتپەن» قاتال قاراۋ بەلگىسى الىنىپ تاستالدى.

«جەرگىلىكتى مەملەكەتتىك باسقارۋ جانە ءوزىن- ءوزى باسقارۋ تۋرالى» زاڭدا وبلىستاردىڭ، رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالالاردىڭ، استانانىڭ ءماسليحاتتارىنىڭ جانۋارلاردى سەرۋەندەتۋ، اۋلاۋ، ۋاقىتشا ۇستاۋ جانە جانسىزداندىرۋ قاعيدالارىن بەكىتۋ جونىندەگى قۇزىرەتى كەڭەيتىلدى. «ۆەتەريناريا تۋرالى» زاڭدا جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ قاڭعىباس جانۋارلاردىڭ سانىن رەتتەۋدى ۇيىمداستىرۋ بولىگىندە قۇزىرەتى ارتتىرىلدى.

اكىمشىلىك جازا تۇرلەرى

«جانۋارلارعا جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراۋ تۋرالى» زاڭمەن قالىپتاسقان يدەولوگيانى ىسكە اسىرۋ، ونىڭ ىشىندە جانۋارلارعا قاتىگەزدىكپەن قاراعانى ءۇشىن الدىن الۋ جانە وبەكتيۆتى جازالاۋدى جۇزەگە اسىرۋ ماقساتىندا قۇقىق بۇزۋشىلىقتىڭ جاڭا قۇرامى ەنگىزىلەدى.

ناقتىراق ايتار بولساق، اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق كودەكسىنىڭ 407-1-بابىمەن جانۋارلارعا قاتىگەزدىكپەن قاراۋ ءۇشىن جەكە تۇلعالارعا - 5، لاۋازىمدى تۇلعالارعا 10 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش مولشەرىندە ايىپپۇل سالىنادى. بۇزۋشىلىق قايتالاناتىن جاعدايدا جەكە تۇلعالارعا - 20، ال لاۋازىمدى تۇلعالارعا 40 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش مولشەرىندە ايىپپۇل قاراستىرىلعان. سونىمەن قاتار اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق كودەكسىنىڭ 407-2-بابى.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جانۋارلارعا جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراۋ سالاسىنداعى زاڭناماسى بويىنشا:

1) جانۋارلاردى اۋلاۋ، ۋاقىتشا ۇستاۋ جانە جانسىزداندىرۋ؛

2) ءۇي جانۋارلارىن ەسەپكە الۋ؛

3) جانۋارلاردى زوولوگيالىق پيتومنيكتەردە، جانۋارلار پانالارىندا، زوولوگيالىق قوناق ۇيلەردە، جانۋارلاردى ۋاقىتشا ۇستاۋ ورتالىقتارىندا، جانۋارلاردى ساۋىقتىرۋ ورتالىقتارىندا ۇستاۋ؛

4) ءۇي جانۋارلارىن ۇستاۋ جانە سەرۋەندەۋ؛

5) جانۋارلاردى تاسىمالداۋعا قويىلاتىن تالاپتاردى بۇزعان جاعدايدا جەكە تۇلعالارعا - 10، لاۋازىمدى تۇلعالارعا - 20، زاڭدى تۇلعالارعا 30 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش ايىپپۇل سالىنادى.

بۇزۋشىلىق قايتالاناتىن جاعدايدا ايىپپۇل كولەمى ەكى ەسەگە ارتادى.

اۆتور: مارلان جيەمباي