قاسىم-جومارت توقايەۆ ت م د ەلدەرى بىرىگىپ اتقارۋى ءتيىس ءبىرقاتار ماسەلەلەردى اتادى

جيىنعا ازەربايجان، ارمەنيا، قىرعىزستان، رەسەي، تاجىكستان، تۇرىكمەنستان جانە وزبەكستان ەلدەرىنىڭ باسشىلارى، سونداي-اق مولدوۆانىڭ پرەمەر-ءمينيسترى مەن ت م د اتقارۋ كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى - اتقارۋشى حاتشىسى سەرگەي لەبەديەۆ قاتىستى.

پرەزيدەنت وسىدان 30 جىل بۇرىن قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتىڭ باستاماسىمەن الماتىدا وتكەن مەملەكەتتەر باسشىلارىنىڭ كەزدەسۋىندە ت م د قۇرۋ تۋرالى تاريحي دەكلاراتسيا قابىلدانعانىن ەسكە سالدى.

- وسى اسا ماڭىزدى قۇجات جاڭا تاۋەلسىز مەملەكەتتەردىڭ كوپجاقتى ىنتىماقتاستىعىنىڭ بەرىك نەگىزىن قالادى. بۇگىندە دوستاستىقتى كەڭەستىك كەزەڭنەن كەيىنگى كەڭىستىكتە ءىرى اپاتتاردىڭ الدىن الۋدا، حالىقتار اراسىنداعى ىقپالداستىقتى ساقتاۋدا ماڭىزدى ءرول اتقاردى دەپ زور سەنىممەن ايتۋعا بولادى. ت م د بەدەلدى حالىقارالىق ۇيىمعا اينالدى. بۇل - اسا ماڭىزدى، - دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.

پرەزيدەنت ورتاق كۇش-جىگەردىڭ ارقاسىندا ت م د اۋماعىندا كووپەراتسيانىڭ ناقتى مەحانيزمدەرى جاسالعانىن، سالماقتى نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق بازا قالىپتاسقانىن، بەلسەندى ساياسي ديالوگ دامىپ، قاۋىپسىزدىك سالاسىنداعى مەملەكەتارالىق ىقپالداستىقتىڭ نىعايا تۇسكەنىن، سونداي-اق ساۋدا-ەكونوميكالىق بايلانىستاردى كەڭەيتۋ ءۇشىن وڭتايلى جاعداي جاسالىپ جاتقانىن ايتتى.

قازاقستان پرەزيدەنتى بۇگىنگى كەزدەسۋدە بۇعان دەيىن اتقارعان جۇمىستار قورىتىندىلانىپ، ت م د ەلدەرىنىڭ كوپجاقتى ىنتىماقتاستىعىنىڭ جاڭا كەزەڭىنە جول اشىلاتىنىن جەتكىزدى. سونىمەن قاتار پرەزيدەنت گەوساياسي قايشىلىقتاردىڭ كۇشەيىپ كەلە جاتقانىنا، الەمدىك ەكونوميكانىڭ قۇبىلمالى بولۋىنا، گۋمانيتارلىق جانە ەكولوگيالىق پروبلەمالارعا جانە پاندەميانىڭ وراسان زور شىعىن كەلتىرگەنىنە نازار اۋداردى.

قاسىم-جومارت توقايەۆ وسى سىن-قاتەرلەردى جويىپ، ودان ءارى دامۋدى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن كۇش جۇمىلدىرۋعا شاقىرىپ، ءبىرقاتار ناقتى شارالاردى ۇسىندى.

مەملەكەت باسشىسى ساۋدا-ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىقتى جانداندىرىپ، نىعايتۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن باستى مىندەت رەتىندە اتادى. سونىڭ ىشىندە پرەزيدەنت ت م د ەلدەرى اراسىنداعى ونەركاسىپتىك كووپەراتسيانى كەڭەيتۋگە باسا ءمان بەرە وتىرىپ، ەكونوميكالىق ىقپالداستىقتىڭ ادىستەرىن جەتىلدىرۋ قاجەت ەكەنىن مالىمدەدى. وسىعان بايلانىستى ونەركاسىپتىك كەشەندەردى دامىتۋدىڭ كەمىندە 2025-جىلعا دەيىنگى جاڭا باعدارلاماسىن ازىرلەۋدى جانە كورسەتىلەتىن قىزمەتتەر ساۋداسى تۋرالى كەلىسىمگە قول قويۋدى ۇسىندى.

سونىمەن قاتار پرەزيدەنت ورتاق اگرارلىق نارىقتى قالىپتاستىرۋدى وزەكتى دەپ سانايدى. ونىڭ ايتۋىنشا، ت م د مەملەكەتتەرىنىڭ ازىق-تۇلىك جۇيەسىن دامىتۋ جانە ءوزارا ءىس-قيمىل جاساۋ ستراتەگياسىنىڭ ازىرلەنۋى ورتاق مۇددەلەرىمىزگە ساي كەلەدى. قاسىم-جومارت توقايەۆ پاندەميانىڭ سالدارىن ەڭسەرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىنا توقتالدى.

- ت م د ەلدەرى كۇردەلى كەزەڭدە ءبىر-بىرىنە قولداۋ كورسەتىپ، قاجەتتى كومەك بەرۋ ارقىلى بىرلىك پەن ىنتىماقتاستىقتىڭ ۇلگىسىن تانىتتى. وسى رەتتە رەسەي ماڭىزدى ءرول اتقاردى. ەلدەرىمىز covid-19 ىندەتىمەن كۇرەستە، ونىڭ ىشىندە ۆاكسينا ازىرلەۋ سالاسىندا جاقسى تاجىريبە جيناقتادى. قازىرگى تاڭدا حالىققا جاپپاي ەكپە سالۋ عانا جاعدايدى تۇزەتۋگە، ازاماتتارىمىزدىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.

ودان بولەك قاسىم-جومارت توقايەۆ قازاقستاننىڭ QazVac ۆاكسيناسىنىڭ جوعارى تيىمدىلىگى مەن QazcoVac-P جاڭا پرەپاراتىنىڭ ازىرلەنۋى تۋرالى ايتىپ، ونىڭ كلينيكالىق سىناعى تابىستى وتكەنىنە، تاعى دا ءۇش ۆاكسينا كلينيكالىق دەڭگەيگە دەيىنگى تەستىلەۋ ساتىسىندا تۇرعانىنا نازار اۋداردى.

بۇل رەتتە، پرەزيدەنت تىعىز ىنتىماقتاستىق ورناتۋعا، تاجىريبە الماسۋعا جانە قازاقستاندىق ۆاكتسينالاردى جەتكىزۋ مۇمكىندىگىنە توقتالىپ، تمد كەڭىستىگىندە ۆاكتسيناتسيا پاسپورتتارىن ءوزارا مويىنداۋ ۇدەرىسىن تەزدەتۋدى ۇسىندى.

مەملەكەت باسشىسى تەرروريزمنىڭ، ءدىني ەكسرەميزم مەن ەسىرتكى ساۋداسىنىڭ كۇشەيە باستاعان سىن-قاتەرلەرىنە قارسى بىرلەسىپ كۇرەسۋگە ءمان بەرە وتىرىپ، قاۋىپسىزدىك سالاسىنداعى ت م د ەلدەرى ىنتىماقتاستىعىنىڭ تەتىكتەرىن جەتىلدىرۋ ماسەلەسىن ماڭىزدى مىندەتتىڭ ءبىرى رەتىندە اتادى.

پرەزيدەنت اۋعانستانداعى قالىپتاسقان جاعدايعا بايلانىستى اتالعان سىن-قاتەرلەردىڭ باستى ماسەلەگە اينالعانىن جەتكىزدى.

- قازاقستان ب ۇ ۇ- نىڭ ۇستانىمىن قۇپتايدى. وسى ەلدەگى اۋىر گۋمانيتارلىق جاعداي حالىقارالىق قاۋىمداستىقتىڭ نازارىندا بولۋعا ءتيىس. ساياسي ۇستانىمدارىمىزعا نەمەسە جەكە مۇددەمىزگە قاراماستان، اۋعانستان حالقىن بۇل قيىندىقتارمەن بەتپە- بەت قالدىرماۋىمىز كەرەك، - دەدى پرەزيدەنت. قاسىم-جومارت توقايەۆ حالىقارالىق قوعامداستىقتىڭ ءىس-قيمىلدارىن جۇيەلەۋ ماقساتىندا اۋعانستانعا گۋمانيتارلىق كومەك كورسەتۋ جونىندەگى لوگيستيكالىق حاب قۇرۋدى ۇسىندى.

- داعدارىستىڭ اۋىر كەزەڭىن ەڭسەرگەننەن كەيىن اۋعانستانعا ب ۇ ۇ ينستيتۋتتارى تاراپىنان جۇيەلى تۇردە كومەك قاجەت بولادى. الماتىدا ب ۇ ۇ- نىڭ ايماقتىق ورتالىعىن قۇرۋ تۋرالى ءبىزدىڭ باستامامىز وسى ماڭىزدى مىندەتتى جۇزەگە اسىرۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى. اتالعان جوسپارلاردىڭ ىسكە اسۋىنا دوستاستىق ەلدەرى كومەكتەسەدى دەگەن ۇمىتتەمىز، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.

سونىمەن قاتار پرەزيدەنت سويلەگەن سوزىندە ەكولوگيا، قورشاعان ورتانى قورعاۋ ماسەلەلەرىن ىلگەرىلەتۋ مەن شەشۋ ءۇشىن ىنتىماقتاستىققا شاقىردى.

مەملەكەت باسشىسى ت م د كەڭىستىگىندەگى ترانسشەكارالىق وزەندەردىڭ سۋ رەسۋرستارىن پايدالانۋ پروبلەمالارىن شەشۋ ءۇشىن ناقتى شارالار قابىلداۋ قاجەتتىگىن ايتتى. سونداي-اق كومىرتەگىن از قولداناتىن ەكونوميكاعا كوشۋ ماسەلەسىنىڭ وزەكتى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

قاسىم-جومارت توقايەۆ دوستاستىق مەملەكەتتەرى حالىقتارىنىڭ تاريحي بايلانىسىن ساقتاۋدا جانە ولاردىڭ ىنتىماعىن نىعايتۋدا ماڭىزدى ءرول اتقاراتىن مادەني- گۋمانيتارلىق سالاعا ارنايى توقتالدى.

مەملەكەت باسشىسى 2022-جىلدىڭ ت م د ەلدەرىنىڭ حالىق شىعارماشىلىعى مەن مادەني مۇراسىنىڭ جىلى دەپ جاريالانعانىن ەسكە سالدى.

اتاۋلى جىل اياسىندا 100 گە جۋىق شارا وتكىزۋ جوسپارلانعان. سونداي-اق قازاقستان پرەزيدەنتى كومرات قالاسىنىڭ 2023-جىلى دوستاستىق ەلدەرىنىڭ مادەني استاناسى بولىپ تاڭدالۋىمەن مولدوۆا حالقىن قۇتتىقتادى.

2022-جىلى ەلىمىز ت م د- عا ءتوراعالىق ەتەدى. وسى ورايدا قاسىم-جومارت توقايەۆ ورتاق ماقساتتارعا قول جەتكىزۋ ءۇشىن ايماقتىق تۇتاستىقتى ودان ءارى ىلگەرىلەتۋ جانە دوستاستىق ەلدەرى كەڭىستىگىندەگى ىنتىماقتاستىقتى ارتتىرۋ جولىندا بىرلەسە بەلسەندى جۇمىس ىستەۋگە بەيىلدى ەكەنىن جەتكىزدى.

- مەنىڭ ۇسىنىستارىم مەن باسقا دا باسىم مىندەتتەر الداعى كەزەڭدە قازاقستاننىڭ ت م د- عا ءتوراعالىق ەتۋ تۇجىرىمداماسىنا ەنگىزىلەتىنىن اتاپ وتكىم كەلەدى، - دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

وتىرىس قورىتىندىسى بويىنشا ت م د- عا مۇشە مەملەكەتتەردىڭ باسشىلارى تاۋەلسىز مەملەكەتتەر دوستاستىعىنىڭ 30 جىلدىعىنا بايلانىستى مالىمدەمەگە جانە ۇيىمدى ودان ءارى دامىتۋعا باعىتتالعان ءبىرقاتار قۇجاتقا قول قويدى.