قازاقستان مەن رەسەي عالىمدارى تاتۋ كورشىلىكتىڭ ماڭىزدىلىعىن ايتتى

ءسوز العان تاريحشىلار مەن ساياساتتانۋشىلار تاريحي وتكەنگە، ونىڭ ىشىندە كەڭەستىك كەزەڭدى زەرتتەۋگە جۇيەلى جانە كەشەندى تۇردە قاراۋ كەرەك دەپ اتاپ ءوتتى. قازاقستان- نەمىس ۋنيۆەرسيتەتى جانىنداعى حالىقارالىق جانە ايماقتىق ىنتىماقتاستىق ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ب. ك. سۇلتانوۆ «قازاقستان مەن رەسەيدىڭ، قازاق جانە ورىس ەتنوستارىنىڭ اراسىنداعى قاتىناستار ءارتۇرلى، كەيدە قيىن تاريحي شىنايىلىق جاعدايىندا دامىدى» دەپ اتاپ ءوتتى.

ونىڭ پايىمىنشا، 21- عاسىردا ەكى مەملەكەت ەكونوميكانى، ساياساتتى، حالىقارالىق قاتىناستاردى جانە گۋمانيتارلىق سالانى قامتيتىن كوپ قىرلى قاتىناستاردىڭ جاڭا دەڭگەيىنە شىقتى. رەسەي عىلىم اكادەمياسىنىڭ شىعىس تانۋ ينستيتۋتىنىڭ اعا عىلىمي قىزمەتكەرى، تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى ي. س. ساۆيننىڭ بايانداماسى ەكى مەملەكەت قوعامدارىنىڭ ءوزارا بايلانىسىنىڭ اۋقىمدى جەلىسىنە ارنالدى.

ساراپشىنىڭ پىكىرىنشە، «جىل سايىن قازاقستاننىڭ ءجۇز مىڭداعان ازاماتى ءارتۇرلى ماقساتتا رەسەيگە ساپارلايدى، ال رەسەيدىڭ كەم دەگەندە ءجۇز مىڭ ازاماتى قازاقستاندا بولادى». وسى تۇرعىدا رەسەيلىك عالىم ەكى ەل دە تاتۋ كورشىلىككە مۇددەلى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. بۇل ويدى ق ر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى مەملەكەت تاريحى ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ە. ا. ءابىل جالعاستىردى.

اتاپ ايتقاندا، ازيا زەرتتەۋلەر ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى، تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى س. م. اكىمبەكوۆ ءوز سوزىندە تاريح - ول بىرەگەيلىكتىڭ نەگىزى ەكەنىن، جالپىعا ورتاق تاريحتى جازۋ وتە قيىن ەكەندىگىن، ويتكەنى ول مىندەتتى تۇردە وتە سەزىمتال تاقىرىپتاردى دا قوزعاۋى كەرەكتىگىن ايتتى. رەسەي يمپەرياسى، كەڭەس وداعى كەزەڭىندەگى ماسەلەلەر وڭاي ەمەس جانە بۇل ءۇشىن كوپتەگەن كۇردەلى تاقىرىپتاردى اشىپ، ولارعا باعا بەرۋ كەرەكتى ەرەكشە اتالىپ ءوتتى.

بۇل تۇرعىدا رەسەي عىلىم اكادەمياسى شىعىس تانۋ ينستيتۋتىنىڭ اعا عىلىمي قىزمەتكەرى، تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى ا. د. ۆاسيليەۆ ءوز سوزىندە بولىسكەن بۇرىنعى ك س ر و تۇركى حالىقتارىنىڭ الىپبيلەرىن لاتىنداندىرۋ تۋرالى تاريح بەتتەرىندە از زەرتتەلگەن مالىمەتتەر ۇلكەن قىزىعۋشىلىق تۋدىردى. ءوز كەزەگىندە ەۋرازيالىق ينتەگراتسيا ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى ۋ. ك. سەلتەيەۆ ەكى مەملەكەت تە ەۋرازيا كونتينەنتىندەگى نەگىزگى ستراتەگيالىق سەرىكتەستەر بولعان جانە سولاي بولىپ قالا بەرەتىنىن اتاپ ءوتتى.

30 جىل ىشىندە ەكىجاقتى ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋ ءۇشىن بارلىق مۇمكىن ديپلوماتيالىق جانە ساياسي قادامدار جاسالدى. رەسمي دەڭگەيدە، شىن مانىندە، شەشىلمەگەن بىردە- ءبىر ماسەلە جوق. وسى ورايدا ول ارانداتۋشىلىق مالىمدەمەلەر ەلدەرىمىز اراسىنداعى قاتىناستارعا كولەڭكە تۇسىرمەۋى كەرەكتىگىن ايتتى.

بۇدان بۇرىن حابارلانعانداي، 20 -ساۋىردە ماسكەۋ قالاسىندا رەسەي عىلىم اكادەمياسىنىڭ شىعىس تانۋ ينستيتۋتىندا «قازاقستان جانە رەسەي: ستراتەگيالىق ارىپتەستىك پەن جان- جاقتى ىنتىماقتاستىقتىڭ 30 -جىلى» تاقىرىبىندا حالىقارالىق عىلىمي - پراكتيكالىق كونفەرەنتسيا ءوتتى. حالىقارالىق كونفەرەنسيا جۇمىسىنا قازاقستاندىق جانە رەسەيلىك تاريحشى- عالىمدار، ساياساتتانۋشىلار، حالىقارالىق قاتىناستار ماماندارى، قازاقستان مەن رەسەي پارلامەنتتەرىنىڭ دەپۋتاتتارى قاتىستى.

عىلىمي فورۋم جۇمىسىنا ونلاين فورماتتا قوسىلعان ر ع ا ش ي، ە. پريماكوۆ اتىنداعى ر ع ا ءا ە ح ق ي، ق ر پرەزيدەنتى جانىنداعى ق س ز ي، ل. ن. گۋميليەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى مەن م. ۆ. لومونوسوۆ اتىنداعى م م ۋ قازاقستاندىق فيليالىنىڭ عالىمدارى مەن ساراپشىلارى قاتىستى. حالىقارالىق عىلىمي- پراكتيكالىق كونفەرەنسيانىڭ ءبىرىنشى سەسسياسى «قازاقستان- رەسەي قارىم- قاتىناسى: تاريحتان بۇگىنگە دەيىن» اتتى تاقىرىپتا بولدى. ونىڭ بارىسىندا ەكى ەل اراسىنداعى تاتۋ كورشىلىك قاتىناستاردىڭ نەگىزى رەتىندەگى حالىقتار اراسىنداعى تاريحي- مادەني بايلانىستار ماسەلەلەرى تالقىلاندى.

اۆتور: رۋسلان عابباسوۆ