ماۋ زىدۇڭنىڭ قابىلداۋىندا بولعان داۋلەسكەر كۇيشى - شەتەلدەگى قازاق ءتىلدى ب ا ق-قا شولۋ

عاسىردىڭ قۇرداسى، دومبىرانىڭ سىرلاسى - CNR

قىتايلىق kazakcnr.com سايتىندا شىڭجاڭ قازاقتارىنىڭ قازىنالى كۇي ونەرىن ناسيحاتتاپ جۇرگەن داۋلەسكەر كۇيشى، قىتاي مۋزىكانتتار قوعامىنىڭ مۇشەسى كامال ماقاي ۇلى تۋرالى «عاسىردىڭ قۇرداسى، دومبىرانىڭ سىرلاسى» اتتى ماقالا جارىق كوردى.

اتالعان ماقالادا قىتاي ەلىندە تۇراتىن قانداسىمىز، كونەنىڭ كوزى، ەكى عاسىردىڭ كۋاگەرى بولعان، اسا قادىرلى ابىز قارت، داۋلەسكەر كۇيشى، ءاشىم تانۋشى كامال ماقاي ۇلىنىڭ ءومىر جولى مەن شىعارماشىلىق بيىك بەلەستەرى تۋرالى بايان ەتىلگەن.

كامال ماقاي ۇلى 1924 -جىلى ق ح ر-دىڭ ىلە ايماعى توعىزتاراۋ اۋدانىندا تۋعان.

«دارىندى كۇيشى، ساڭلاق سازگەر كامال ماقاي ۇلى - XX عاسىردىڭ 40-جىلدارىنان باستاپ ونەر الامانىنا ات باسىن بۇرىپ، تۋعان ەلى، وسكەن ورتاسىن كۇيمەن كۇمبىرلەتىپ، انمەن الديلەپ، حالىقتىڭ قوشامەتىنە، القاۋىنا بولەنگەن. كامال ۇلتىمىزدىڭ كونە كۇي مۇرالارىن جيناپ، بۇگىنگى ۇرپاققا اماناتتاپ جەتكىزگەن، حالىق مۇراسىنىڭ مۇڭىن ەرتە تانىعان تۇعىرى بولەك تۇلعا. ونەر جولىنداعى ەڭبەگى اۋەلى ۇستازى ءاشىم دۇڭشە ۇلىنىڭ ارتىنا قالدىرعان مول مۇرالارىن حالىققا قاز- قالپىندا جەتكىزۋ جولىنداعى قۇلشىنىسىنان كورىنىس تاۋىپ كەلەدى. قازىرگە دەيىن كامال ماقاي ۇلى ءاشىم كۇيلەرىنەن «كۇي كۇمبىرى»، «التىن بارماق»، «ءاشىم كۇيلەرىنەن تاڭدامالىلار» اتتى كىتاپتاردى باسپادان شىعاردى.

سونداي-اق، كونەنىڭ كوزىندەي، تاريحتىڭ وزىندەي بولعان ساليقالى دومبىراشى تەلەارنالار مەن راديونىڭ التىن قورىنا 200 دەن استام حالىق كۇيى مەن كۇي اڭىزدارىن ۇسىنىپ، ونەردىڭ ۇزىلمەيتىن سارا جولىن سالدى»، - دەپ جازادى CNR سايتى.

دەرەككوزدىڭ مالىمەتىنشە، كامال ماقاي ۇلىنىڭ ەڭبەگى قىتاي قازاقتارىنىڭ اراسىندا عانا تانىلىپ قويماي، قازاقستاننىڭ «مادەني مۇرا» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى شەڭبەرىندە جارىق كورگەن «قازاقتىڭ ءداستۇرلى 1000 كۇيى» اتتى دومبىرا كۇيلەرى انتولوگياسىنا دا ەنگەن.

وندا كامالدىڭ ورىنداۋىنداعى ءاشىمىنىڭ «المالى»، «كەڭەس» سەكىلدى 20 عا جۋىق كۇيى، ال كامال ماقاي ۇلىنىڭ ءوز تۋىندىلارىنان «جايلاۋ دۋمانى» سياقتى ون شاقتى كۇيى ەنىپ، ەسىمى تاريح پاراعىنا جازىلعان.

ابىز كۇيشى قازىرگە دەيىن «مەنىڭ دومبىرام»، «كوركەم تيان-شان»، «جاسىل القاپ»، «جايلاۋ دۋمانى» سەكىلدى 30 دان استام كۇي شىعارعان.

ك. ماقاي ۇلى - قىتاي مۋزىكانتتار قوعامىنىڭ مۇشەسى، شىڭجاڭ مۋزىكانتتار قوعامى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى، ش ۇ ا ر ادەبيەت-كوركەمونەر قوعامىنىڭ مۇشەسى، قىتاي حالىق اندەرىن باسپادان شىعارۋ رەداكسياسىنىڭ القا مۇشەسى.

«كۇيشى اتامىز جاس كەزىندە ءبىر قولىنا قارا دومبىراسىن ۇستاپ، ءبىر قولىنا قارۋىن الىپ، 1945-جىلعى «ءۇش ايماق توڭكەرىسى» كەزىندە اسكەري شەپتە مىندەت وتەگەن ساقا سارباز. كەۋدەسىنە تاققان ءۇش مەدال جارقىراپ، وتكەن كۇندەردەن سىر شەرتىپ تۇر. ول 1959-جىلى بەيجىڭدەگى «ورتالىق پارتيا مەكتەبىندە» وقىپ جۇرگەن شاعىندا، قىتاي ءتوراعاسى ماۋ زىدۇڭنىڭ قابىلداۋىندا دا بولعان ەكەن.

ال، 2007-جىلى حالقىمىزدىڭ كۇي مادەنيەتىن دامىتۋعا ەرەكشە ۇلەس قوسقان قوعام قايراتكەرى كامال ماقاي ۇلىنىڭ «مەنىڭ دومبىرام» اتىندا ونەر كەشى وتكەن. سونداي-اق، كۇي ونەرىنىڭ دارابوز تۇلعاسىنا ۇكىمەت ەرەكشە كوڭىل ءبولىپ، اۆتونوميالى رەسپۋبليكانىڭ ۇكىمەت باسشىسىنىڭ ورىنباسارى لاۋازىمىنداعى ولشەممەن ەمدەلۋ قاراجاتىنان يگىلىكتەنۋىنە جاعداي جاساعان. ءبىز عاسىردىڭ قۇرداسى، دومبىرانىڭ سىرلاسى بولعان ابىز اقساقالىمىز كامال ماقاي ۇلىنا ۇزاق عۇمىر، مىقتى دەنساۋلىق تىلەيمىز!»، - دەپ جازىلعان اتالعان ماقالادا.

سونىمەن بىرگە مۋزىكاتانۋشى عالىم، كومپوزيتور ءىليا جاقانوۆتىڭ كۇيشى كامال ماقاي ۇلى تۋرالى شىنايى جۇرەكجاردى پىكىرىن وقىرمانعا ۇسىنا كەتۋدى ءجون كوردىك.

«كۇي ونەرىنىڭ كونە مۇرالارىن بۇگىنگى كۇنگە جەتكىزىپ، ناسيحاتتاپ جۇرگەن داۋلەسكەر كۇيشى كامال ماقاي ۇلىنىڭ ورىنداۋىندا ءاشىم دۇڭشە ۇلىنىڭ «ارمان-اي» كۇيىن تىڭداپ ۇلكەن اسەر الدىم. شەرتىپ وتىرعان كامال اقساقالدىڭ دا، كۇيشى ءاشىمنىڭ دە جاستىق شاقتارىنىڭ سايران كۇندەرى ەلەستەيدى. ادامنىڭ قيالى جەتپەيتىن يىرىمدەرمەن، ليريكالىق سەزىمدەرمەن سۋرەتتەلەدى.

قازاقتا ارماندى كۇيلەر كوپ، ول كۇيلەر سەنى تۇڭعيىق ويعا، تەرەڭ فيلوسوفياعا جەتەلەيدى. ول ومىردە ورىندالماعان ءۇمىت-تىلەگىڭە ۇمسىندىرادى.

ماقساتقا جەتپەۋ، تىلەككە جەتپەۋ، تورىعۋ، سول جولدا قاپالى عۇمىر كەشۋ ارقاۋ بولادى. ال كامالدىڭ ورىنداۋىنداعى ءاشىمنىڭ «ارمان-ايى» سونداي ءبىر شۋاقتى، ساۋلەلى، ادام جانىن بەسىك جىرىنداي الديلەيتىن، راحات سەزىمگە بولەيتىن ءۇن بوياۋى جارقىن كۇي.

ءتاننىڭ توزىپ، كەۋدەڭ باسىلىپ، ەڭسەڭ يىلەتىن 90 جاستا كامال اقساقالدىڭ شۋاقتى سەزىممەن بالبىراتا شەرتۋى كۇيدىڭ قۇدىرەتىن اسىرا تۇسەدى. ءوزى ايتقانداي «جاس كەزىمدە پەرنەگە قاراماۋشى ەدىم، ساۋساعىمىز ءاربىر ءيىرىمدى، ءاربىر پەرنەنى ءوزى تاۋىپ الۋشى ەدى، قازىر جالتاقتايتىن بولىپ ءجۇرمىن» دەگەننەن باسقا ءمىن جوق.

كەرىسىنشە شەبەر كۇيشىنىڭ وسى رۋحاني مۇرالاردى اسپەتتەپ، التىننىڭ سىنىعىنداي، ءىنجۋ- مارجان، لاعىل تاستاي ەتىپ، بىزگە ەل مۇراسىن، حالىق كۇيلەرىن تۇمارداي ساقتاپ، امان-ەسەن ۇرپاققا جالعاپ، جەتكىزىپ وتىرعان اسىل قاسيەتىنە باس يەمىن! كامال ماقاي ۇلىنا مىقتى دەنساۋلىق تىلەيمىن!»، - دەيدى ءىليا جاقانوۆ.

جاندوس اسقار ۇلى مەن قۇلىن التىنبەك قىزى الەم چەمپيوناتىندا ەل نامىسىن قورعايدى - KAZNEWS

11-24- ءساۋىر ارالىعىندا پولشادا بوكستان جاستار اراسىنداعى الەم چەمپيوناتى وتەدى. موڭعوليا بوكس فەدەراتسياسى الەم چەمپيوناتىندا ەل نامىسىن قورعايتىن بوكسشىلاردىڭ ءتىزىمىن جاريالادى، دەپ جازادى موڭعوليالىق Kaznews اقپارات پورتالى.

«قۇراما ساپىندا 69 كەلى سالماق دارەجەسىندە 2019-جىلعى جاستار اراسىنداعى ازيا چەمپيوناتىنىڭ قولا جۇلدەگەرى جاندوس اسقار ۇلى، قىزدار اراسىندا -51 كەلى سالماقتا نالايحان اۋدانىنىڭ بوكسشىسى قۇلىن التىنبەك قىزى بار.

ال، ەركىن جامانتاي ۇلى باپكەرلەر قۇرامىندا جۇمىس جاسايتىن بولادى. سونداي-اق، 2019-جىلعى جاس وسپىرىمدەر اراسىنداعى ازيا چەمپيونى توگسجارگالىن نومين- ەردەنە قىزدار اراسىنداعى - 57 كەلى سالماقتا كۇش سىناسادى»، - دەپ جازادى Kaznews.

اتتيلا تۋرالى عىلىمي ەڭبەك جارىق كوردى - TRT

حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسى ماجارستان جانە قازاقستان سىرتقى ىستەر مينيسترلەرىنىڭ قاتىسۋىمەن اتى اڭىزعا ايتالعان عۇن ءامىرشىسى اتتيلا تۋرالى «The Lord of Europe Attila» (ەۋروپا ءامىرشىسى اتتيلا) اتتى عىلىمي ەڭبەكتى تانىستىردى، دەپ حابارلايدى تۇركيا راديو تەلەۆيزيا پورتالى.

«اكادەميانىڭ قولداۋىمەن اعىلشىن تىلىندە جارىق كورگەن اتالمىش ەڭبەكتىڭ اۆتورى - كورنەكتى عالىم، عۇن تاريحىنىڭ بىلىكتى مامانى، ماجارستاننىڭ موڭعولياداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى بوربالا وبرۋشانسكي. عىلىمي ەڭبەك تىڭ دەرەكتەرىمەن جانە ارعى عۇن زاماندارىنان ورتا عاسىرداعى تۇركى داۋىرىنە دەيىنگى ءداستۇر ساباقتاستىعىن جاڭا كوزقاراس تۇرعىسىنان سارالاۋىمەن ەرەكشەلەنەدى. حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسىندا وتكەن باسىلىمنىڭ تۇساۋكەسەر راسىمىنە ماجارستاننىڭ سىرتقى ساۋدا جانە سىرتقى ىستەر ءمينيسترى پەتەر سييارتو، قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەمەر- ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى - سىرتقى ىستەر ءمينيسترى مۇحتار تىلەۋبەردى، حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى دارحان ءقىدىرالى، ماجارستاننىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى ميحاي گالوشفاي، سونىمەن قاتار ماجارستان دەلەگاتسياسى، مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرلەرى قاتىستى»، - دەپ جازادى TRT.

«وزبەككينو» ۇلتتىق اگەنتتىگىنىڭ اتاۋى كينەماتوگرافيا اگەنتتىگى بولىپ وزگەرتىلدى - «ءو ز ا»

اقپارات اگەنتتىگى پرەزيدەنت جارلىعى بويىنشا، وزبەكستان كينەماتوگرافياسىنىڭ قارا شاڭىراعى بولعان «وزبەككينو» ۇلتتىق اگەنتتىگىنىڭ اتاۋى «كينەماتوگرافيا اگەنتتىگى» بولىپ وزگەرتىلدى، دەپ جازادى وزبەكستاننىڭ «ءو ز ا» مەملەكەتتىك اقپارات اگەنتتىگى.

«اگەنتتىكتىڭ جاڭا اتاۋى ۇيىمنىڭ الدىندا تۇرعان نەگىزگى مىندەتتەرگە باسا نازار اۋدارىپ، بۇل كينو ونەرىن ودان ءارى دامىتۋ ءۇشىن عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە ەكونوميكانىڭ ءبىر سالاسى رەتىندە ەلدىڭ قۋاتتى كينويندۋسترياسىن قۇرۋعا ىقپال ەتەتىنى ايتىلعان. ۇلتتىق كينەماتوگرافيانى دامىتۋدىڭ باسىم باعىتتارى رەتىندە مىنالار كورسەتىلگەن. اگەنتتىكتىڭ، كينويندۋستريا مەن سالا وكىلدەرىنىڭ كەلەسى باستامالارى قولداۋ تاۋىپ، وندا 2021 -جىلدان باستاپ «جىبەك جولىنىڭ ءىنجۋ- مارجانى» تاشكەنت حالىقارالىق كينوفەستيۆالىن قايتا قۇرۋ جانە ونى تۇراقتى تۇردە وتكىزىپ وتىرۋ ايتىلعان»، - دەپ جازادى «ءو ز ا».

مۇحامماد دجاۆاد زاريف: يراننىڭ باسىم باعىتى - كورشىلەس ەلدەر

يران سىرتقى ىستەر ءمينيسترى مۇحامماد دجاۆاد زاريف ورتالىق ازيا ايماعىنا ساپارىندا قازاقستان باسشىلارىمەن كەزدەسۋلەرىن جەمىستى بولدى دەپ سيپاتتاپ، يراننىڭ باستى باسىمدىعى كورشىلەس ەلدەر ەكەنىن ايتتى، دەپ حابارلايدى يراننىڭ Parstoday اقپارات اگەنتتىگى.

يران سىرتقى ىستەر ءمينيسترى twitter- دەگى جەكە پاراقشاسىندا: «ديپلوماتيالىق كەزدەسۋلەردىڭ ءۇشىنشى ماقساتى، ياعني قازاقستاندا وسى ەلدىڭ باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ جانە سىرتقى ىستەر ءمينيسترى مۇحتار تىلەۋبەردىمەن كەزدەسۋلەرىم ءساتتى ءوتتى»، - دەپ جازدى.

م. زاريف: «ەكى ەلدە ايماقتىق تۇراقتىلىق پەن الەمدى يادرولىق قارۋسىزداندىرۋ سالاسىندا ورتاق ماقساتتار كوپ»، - دەدى. ءزاريفتىڭ ورتالىق ازيانىڭ ءتورت ەلى - وزبەكستان، قىرعىزستان، قازاقستان مەن تۇرىكمەنستانعا ساپارى وسى اپتانىڭ دۇيسەنبى كۇنى باستالدى»، - دەپ جازادى Parstoday اگەنتتىگى.

اۆتور: باقىتجول كاكەش