بانك قىزمەتكەرىن الاياقتان قالاي اجىراتۋعا بولادى؟

قاسكۇنەمدەر ادامدارعا قوڭىراۋ شالىپ، ءوزىن قاۋىپسىزدىك قىزمەتكەرى رەتىندە تانىستىرادى جانە ولاردى الداۋ ارقىلى اقشاسىن جىمقىرادى.

وكىنىشكە قاراي، كوپ ادام الاياقتار ارەكەتىنەن زارداپ شەككەنى جاسىرىن ەمەس.

بانك قىزمەتكەرىن الاياقتان قالاي اجىراتۋعا بولادى؟

بانك قىزمەتكەرى:

ءسىز وپەراتسيانى ءوزىڭىز جاساپ جاتىرسىز با دەپ سۇرايدى. ءيا نەمەسە جوق دەپ جاۋاپ بەرسەڭىز جەتكىلىكتى.

الاياق:

سىزدەن اقشا ۇرلانىپ جاقانىن ايتىپ، قوقىتادى

SMS- كود سۇرايدى

قۇپياسوزدى وزگەرتۋدى ۇسىنادى

اقشانى باسقا بىرەۋدىڭ كارتاسىنا نەمەسە ۋاقىتشا ەلەكترون ءاميانعا اۋدارۋدى سۇرايدى

نەسيە راسىمدەۋى بويىنشا سۇراقتار قويادى

بانكوماتتان نەسيەنى شىعارىپ الىپ، كارتاڭىزعا سالۋعا نۇسقاۋ بەرەدى

ول اقشانى «ساقتاندىرۋ» كەرەگىن ەسكەرتىپ، «ساقتاندىرۋ اگەنتىنە» نەمەسە «ساقتاندىرۋ ۇياشىعىنا» اۋدارۋدى سۇرايدى

تەلەفونعا قانداي دا ءبىر قوسىمشا ورناتۋ كەرەگىن ايتادى

جەكە دەرەكتەرىڭىزدى نەمەسە كەيبىر ارەكەتتى ورىنداۋدى سۇرايدى

بانككە قوڭىراۋ شالماۋىڭىزدى، وندا الاياقتار بولۋى مۇمكىن ەكەنىن ەسكەرتەدى

بانكتەن قوڭىراۋ شالىپ، سۇراق قويسا، وپەراتسيانى ءوزىڭىز جاساپ جاتقانىڭىزدى ايتۋدى سۇرايدى

قايتا- قايتا قوڭىراۋ شالىپ، باسقا بولىمگە اۋىستىرىپ، ۇرەي تۋعىزادى

تومەندە الاياقتار قالاي الدايتىندىعى تۋرالى بىرنەشە ادەتتەگى مىسالدار كەلتىرىلگەن (بۇل قازاقستاندىق بانكتەردە بولعان وقيعالار. اتاۋلار بەلگىلى سەبەپتەرمەن وزگەرتىلگەن).

ايگەرىم، بانك كليەنتى:

«جۇمىستا وتىرعانمىن. ءبىر ەر ادام قوڭىراۋ شالىپ، بانكتىڭ قاۋىپسىزدىك قىزمەتكەرى ەكەنىن ايتتى:

- ءسىز قازىر 1 ميلليون تەڭگەگە نەسيە راسىمدەپ جاتىرسىز با؟

- جوق.

- وندا ول الاياقتار. قۇپياسوزدى وزگەرتۋ كەرەك. باعدارلاماعا كىرىپ، «قۇپيا ءسوزدى ۇمىتتىم« تۇيمەسىن باسىڭىز. ەندى تەلەفونعا كەلگەن SMS- كودتى ەنگىزىڭىز. ەنگىزدىڭىز بە؟

- ءيا. تۋعان كۇنىمدى سۇراپ تۇر.

- ءيا تولىق ەنگىزىڭىز. ەندى بەت- بەينەڭىزدى سايكەستەندىرۋ كەرەك. تەلەفوندى وزىڭىزگە قاراتىپ ۇستاڭىز.

- جاڭا قۇپياسوز ەنگىزەيىن بە؟

- ءيا. سىزگە ايتىپ تۇرامىن، جازىپ الىڭىز: ХХХ 123. ەندى ۋاقىتشا قۇپيا ءسوزدى وزگەرپەي، ازىرشە باعدارلاماعا كىرمەي تۇرا تۇرىڭىز.

- جاقسى.

- قازىر ءسىزدىڭ تەلەفونىڭىزعا SMS- كود كەلەدى سونى ماعان ايتىپ جىبەرىڭىز.

- 1234.

- الاياقتار ءسىزدىڭ اتىڭىزدان نەسيە راسىمدەپ ۇلگەرىپتى. ەندى ونى شىعارىپ الماۋ ءۇشىن، ءبىز باسقا ءوتىنىش جىبەرۋىمىز كەرەك. ول ءۇشىن ءسىزدىڭ تەلەفونىڭىزعا SMS- كود كەلەدى، سونى ماعان ايتىپ جىبەرىڭىز.

- 4321.

- ءوتىنىشىڭىز قابىلداندى. ەندى بانكوماتقا بارىپ اقشانى شىعارىپ العاننان كەيىن كارتاڭىزعا سالىپ قويىڭىز.

- ءيا، ارينە! راقمەت!

ونىڭ ايتقانىن جاسادىم. كەيىن دەپوزيتىمنەن جانە اعىمداعى ەسەپشوتتان اقشا الىنعانىن كوردىم. ونىڭ ۇستىنە ەندى مەندە نەسيە بار - 1 ميلليون تەڭگە. ولار الاياق بولىپ شىقتى».

الاياق ايگەرىمنىڭ تەلەفون ءنومىرىن بىلگەن، ءبىراق باعدارلاماعا كىرەتىن قۇپياسوزىن بىلمەگەن. قازىر بانك قوسىمشاسىنداعى قۇپياسوزدى وزگەرتۋ وڭاي ەمەس. SMS- كود ەنگىزىپ قانا قويماي، سونىمەن بىرگە تۋعان كۇنىن كورسەتىپ، بەت- بەينەسىن سايكەستەندىرۋ كەرەك. سوعان قاراماستان، الاياق قىزدى كوندىرە الدى جانە جاڭا قۇپياسوزدى ءوزى بەردى.

ايگەرىمنىڭ جەكە دەرەكتەرىن العاننان كەيىن، ول بىردەن بارلىق اقشانى وزىنە اۋدارىپ العان. بانك كليەنتكە اۋدارىمدى راستاۋ ءۇشىن قۇپيا كود جازىلعان حابارلاما جىبەردى. ايگەرىم قۇپيا كودتى الاياققا ايتىپ بەردى. سول ارقىلى الاياق كليەنت ەسەپشوتىنان اقشانى ەش كەدەرگىسىز اۋدارىپ الدى.

كەيىن الاياق قىزدىڭ اتىنان نەسيە الۋعا ءوتىنىش جىبەردى. بانك تاعى دا ايگەرىمگە قۇپيا كود جازىلعان حابارلاما جىبەردى. ول ونى تاعى دا الاياققا حابارلادى. ءوتىنىم ماقۇلداندى. ءبىراق نەسيەنى ايگەرىمنىڭ ءوزى عانا الا الادى، ويتكەنى بانكومات ءار كليەنتتى بەت- بەينەسى ارقىلى «تانيدى». سوندىقتان، الاياق اقشانى الىپ، كارتاعا سالۋدى سۇرادى.

- بانك قاۋىپسىزدىك قىزمەتىنىڭ تۇسىنىكتەمەسى.

ايگەرىمنىڭ قاتەلىگى:

الاياق نۇسقاۋلارىن ورىنداپ، جەكە قۇپياسوزدى وزگەرتتى

بىرنەشە رەت الاياققا بانك راستاۋ ءۇشىن جىبەرگەن 4 تاڭبالى كودتى ايتتى

الاياق قۇپياسوزىن بىلەتىنىن بىلە تۇرا، نەسيەنى العاننان كەيىن ونى ەسەپشوتقا سالدى

سايا، بانك كليەنتى:

«بوسانعانىما كوپ ۋاقىت بولعان جوق. ۋاقىتىمنىڭ ءبارى بالامەن بىرگە وتەدى. ءتىپتى تاماقتانۋعا دا ۋاقىتىم بولمايدى. بۇر كۇنى تەلەفونىما بەلگىسىز نومىردەن قوڭىراۋ ءتۇستى:

- بانكتەن حابارلاسىپ تۇرمىن. ءسىزدىڭ كارتاڭىزدان كۇدىكتى اقشا اۋدارىمى بولعانىن كورىپ تۇرمىز.

- ەندى نە ىستەيمىن؟

- اقشاڭىزدى تەزىرەك ءبىزدىڭ ساقتاندىرۋ اگەنتىنە اۋدارۋىڭىز كەرەك. سىزگە ەسەپشوتتى جىبەردىم. اقشاڭىز ۋاقىتشا قاۋىپسىز ۇياشىقتا ساقتالادى.

- سولاي ما؟ جاقسى.

- تەك ەسىڭىزدە بولسىن، ءبىزدىڭ قىزمەتكەرلەر دە الاياق بولۋى مۇمكىن ەكەنىن ەسكەرتەمىز. قازىر ولار سىزگە حابارلاسىپ، قۇپياسوزدى ءوزىڭىز اۋىستىرىپ جاتىرسىز با نەمەسە اقشا اۋدارىمىن ءوزىڭىز جاسادىڭىز با دەپ سۇرايدى. «ءيا« دەپ جاۋاپ بەرىڭىز.

ءدال سولاي بولدى. ولار ماعان بانكتەن قوڭىراۋ شالدى. اقشانى ءوزىم اۋدارعانىمدى راستاۋدى سۇرادى. مەن «ءيا، ءيا، ءوزىم» دەدىم. سودان كەيىن اقشامنىڭ جوعالعانىن كوردىم«.

«ۋاقىتشا ەسەپشوتتار« نەمەسە «ساقتاندىرۋ ۇياشىقتارى« بولمايدى. بانك قىزمەتكەرلەرى ەشقاشان كليەنتتەن ەسەپشوتقا اقشا اۋدارۋدى سۇرامايدى.

بىزدە كۇدىكتى وپەراتسيالاردى باقىلايتىن جۇيە بار. مىسالى، ەگەر ادام قۇپياسوزدى وزگەرتىپ، بارلىق اقشانى دەپوزيتتەن دەرەۋ اۋدارىپ السا، بۇل كۇدىكتى بولۋى مۇمكىن. سوندىقتان ءبىز كليەنتكە حابارلاسىپ اقپاراتتى ناقتىلايمىز. الاياقتار بۇل تۋرالى بىلەدى جانە ەسكەرتەدى: «ەگەر سىزدەن سۇراسا، ءوزىم دەپ ايتىڭىز«. كوبى ءبارىن ءوزىم جاساپ جاتىرمىن دەپ جاۋاپ بەرەدى. ەگەر الاياق پەن بانك قىزمەتكەرىن قالاي اجىراتۋدى بىلسە مۇنداي جاعداي بولماس ەدى.

- بانك قاۋىپسىزدىك قىزمەتىنىڭ تۇسىنىكتەمەسى.

سايانىڭ قاتەلىگى:

اقشانى ساقتاندىرۋ اگەنتىنە، ياعني بەلگىسىز ەسەپشوتقا اۋداردى

ول بانك قىزمەتكەرىنە بۇل وپەراتسيانى ءوزى جاساعانىن ايتتى

زينايدا اندرەيەۆنا، بانك كليەنتى:

«ماعان بانك قاۋىپسىزدىك قىزمەتىنەن قوڭىراۋ شالدى:

- زينايدا اندرەيەۆنا؟

- ءيا.

- سىزگە بانكتەن حابارلاسىپ تۇرمىن. ءسىزدىڭ كارتاڭىزدان اقشا اۋدارىپ جاتىر. سوندىقتان قازىر بانك قوسىمشاسىن جۇكتەپ الۋ قاجەت.

- مەن ونى جاساي المايمىن. قالاي جۇكتەۋ كەرەگىن بىلمەيمىن. قازىر قىزىما ايتايىن.

- ءيا، مىندەتتى تۇردە جۇكتەۋ كەرەك. جۇكتەي الدىڭىز با؟ وتە جاقسى، ەندى ۋايىمداماساڭىز بولادى.

- راقمەت! وندا مەنىڭ زەينەتاقىم بار ەدى.

كەيىن تەكسەرسەم كارتامدا اقشا جوق. بانككە قوڭىراۋ شالسام، قوسىمشا ارقىلى اقشانى ءوزىڭىز اۋدارعان ەكەنسىز دەيدى. قالاي؟ كەيىن بىلدىك، قوسىمشاعا باسقا ادامدار كىرگەن ەكەن«.

باسىندا ءبىز بۇل الاياقتىق ارەكەتتى تۇسىنە المادىق. سەبەبى قۇپياسوز وزگەرمەگەن. اجەنىڭ تەلەفونىن تەكسەرگەندە قۇرىلعىعا ءۇشىنشى تۇلعاعا تولىق قول جەتكىزۋ مۇمكىندىگىن بەرەتىن زيان قوسىمشا ورناتىلعانىن كوردىك. ولار حابارلامانى كورە الادى.

- بانك قاۋىپسىزدىك قىزمەتىنىڭ تۇسىنىكتەمەسى.

زينايدا اندرەيەۆنانىڭ قاتەلىگى:

الاياقتار تالابى بويىنشا موبايل قوسىمشا جۇكتەپ الدى

ماقالانى وقىپ وتىرىپ مەن مۇنداي جاعدايعا تۇسپەيمىن دەپ ويلايمىز. ءبىراق ءىس جۇزىندە، الاياق قوڭىراۋ شالعاندا قولىمىزدا جىلاپ جاتقان بالا بولۋى نەمەسە اۆتوبۋسقا كەشىگىپ جۇگىرىپ بارا جاتۋىمىز نەمەسە قالىپتى ويلاۋعا مۇمكىندىك بولماعان تاعى ءبىر جاعدايدا بولۋىمىز مۇمكىن. ال الاياقتار ءسىزدى قورقىتىپ، بارىنشا اسىعىس جاعداي تۋدىرادى.

الاياقتار جىمقىرعان اقشانى باقىلاۋ جانە قايتارۋ وڭاي بولىپ كورىنەدى. ءبىراق، كوپ جاعدايدا ولار شەتەل ازاماتى. سوندىقتان ۇرلانعان قاراجاتتى قايتارۋ وتە قيىن.

الاياقتار كولل- ورتالىقتار نەمەسە قاۋىپسىزدىك قىزمەتى قىزمەتكەرلەرىنىڭ سويلەسۋ مانەرىن بىلەدى. ولار جاقسى، انىق، ساۋاتتى سويلەيدى. داۋىسىنان اجىراتۋ مۇمكىن ەمەس. ءبىراق ءوزىڭىزدى قورعاۋ جولدارى وتە قاراپايىم. تەك ەسىڭىزدە ساقتاڭىز:

ەگەر سىزدەن تەلەفون ارقىلى جەكە اقپاراتىڭىزدى سۇراسا نەمەسە قانداي دا ءبىر ارەكەتتەردى جاساۋدى ۇسىنسا، وندا ارى قاراي اڭگىمەنى جالعاستىرماڭىز. ەگەر كۇمانداناتىن بولساڭىز بانكتىڭ بايلانىس ورتالىعىنا ءوزىڭىز قوڭىراۋ شالىڭىز.