مەملەكەت باسشىسى شەتەلدىك ينۆەستورلار كەڭەسىنىڭ جۇمىس كەزدەسۋىنە قاتىستى

جيىن بارىسىندا ەلىمىزدىڭ مۇناي- گاز سەكتورىن دامىتۋ جانە ونىڭ ينۆەستيتسيالىق تارتىمدىلىعىن ارتتىرۋ ماسەلەلەرى قاراستىرىلدى. ونلاين فورماتتاعى كەزدەسۋگە Royal Dutch Shell plc كونتسەرنىنىڭ باس اتقارۋشى ديرەكتورى بەن ۆان بەردەن، Chevron كورپوراتسياسىنىڭ ءوندىرۋ ماسەلەلەرى جونىندەگى ۆيتسە- پرەزيدەنتى دجەيمس دجونسون، CNPC كورپوراتسياسىنىڭ ۆيتسە- پرەزيدەنتى حۋان يۋن چجان، Eni S.p.A كومپانياسىنىڭ upstream بيزنەس جونىندەگى ديرەكتورى گۋيدو برۋسكو، ExxonMobil Global Projects كومپانياسىنىڭ پرەزيدەنتى نيل داففين، Total EP كومپانياسىنىڭ كاسپي جانە وڭتۇستىك ەۋروپا جونىندەگى ۆيتسە- پرەزيدەنتى كريستين حيلي قاتىستى.

پرەزيدەنت جيىنعا قاتىسۋشىلارعا ءىلتيپات ءبىلدىرىپ، مۇناي- گاز سالاسى قازاقستانىڭ دامۋىندا ەرەكشە ماڭىزدى ءرول اتقاراتىنىن اتاپ ءوتتى. قاسىم- جومارت توقايەۆتىڭ پىكىرىنشە، الەمدىك ساۋدا مەن ەكونوميكانىڭ بىرتىندەپ قايتا قالپىنا كەلۋىنىڭ ارقاسىندا، ءبىز مۇناي- گاز سەكتورىنىڭ حالىقارالىق دەڭگەيدەگى، سونداي- اق، ەل ىشىندەگى جاعدايىنا زور ءۇمىت ارتىپ وتىرمىز.

- سوندىقتان ءبىز وسى وڭ ديناميكانى پايدالانىپ، ۇزاق مەرزىمدى پەرسپەكتيۆادا اتالعان سالانىڭ ينۆەستيتسيالىق تارتىمدىلىعىن ارتتىرۋ جونىندەگى الداعى باعىت- باعدارىمىزدى ايقىنداپ الۋىمىز كەرەك، - دەدى مەملەكەت باسشىسى. قازاقستان پرەزيدەنتى كەڭەستىڭ 2020 -جىلدىڭ قاراشا ايىندا وتكەن جۇمىس كەزدەسۋىنىڭ قورىتىندىلارى بويىنشا بىرلەسكەن ەسەبىن تىڭداپ، ايتارلىقتاي ناتيجەلەرگە قول جەتكىزىلگەنىن ايتتى.

وسى رەتتە مەملەكەت باسشىسى ءبىرقاتار ماڭىزدى مالىمدەمە جاسادى. اتاپ ايتقاندا، قاسىم- جومارت توقايەۆ ءىرى مۇناي- گاز جوبالارى بويىنشا جاسالعان ۋاعدالاستىقتاردىڭ ۋاقتىلى ىسكە اسىرىلۋىنا نازار اۋداردى. پرەزيدەنت ۇكىمەت پەن ينۆەستورلاردىڭ تۇسىنىستىككە كەلگەنىن، ەندى وسى كەلىسىمدەردى تولىقتاي جۇزەگە اسىرۋدى قامتاماسىز ەتۋدىڭ جانە جەدەل شەشىم قابىلداۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتتى.

- پاندەمياعا قاراماستان تەڭىز كەنىشىن كەڭەيتۋ جوباسى كەستەگە سايكەس ىسكە اسىپ جاتىر. قاراشىعاناق كەن ورنىن كەڭەيتۋ جوباسى بويىنشا تۇپكىلىكتى ينۆەستيتسيالىق شەشىمنىڭ قابىلدانۋى - جۇيەلى جۇمىستىڭ تاعى ءبىر مىسالى. قازىرگى ۋاقىتتا ءبىز قاشاعاندى دامىتۋدىڭ اۋقىمدى جوسپارىنىڭ قابىلدانۋىن كۇتىپ وتىرمىز، - دەدى قاسىم- جومارت توقايەۆ.

سونىمەن قاتار مەملەكەت باسشىسى ۇكىمەتتىڭ ينۆەستيتسيا تارتۋدىڭ جاڭا تەتىكتەرى ۇسىنىلعان بايانداماسىنا، ونىڭ تيپتىك كەلىسىم- شارتتاردى جەتىلدىرۋ بولىگىنە باسا ءمان بەردى. پرەزيدەنت بۇل ۇسىنىستاردى قولداپ، ينۆەستيتسيانىڭ قۇقىقتىق تۇرعىدان قورعالۋىن جانە تۇراقتىلىعىن قامتاماسىز ەتۋدى، سونداي- اق، قاجەت جاعدايدا ينۆەستيتسيالىق جەڭىلدىكتەر جاساۋعا ءتيىستى مەحانيزمدەردىڭ ءبارىن مۇقيات پىسىقتاۋ قاجەتتىگىن ايتتى. - بارلىق جوبانىڭ گەولوگياعا، نارىقتان شالعاي ورنالاسۋىنا، مۇناي تۇرلەرىنە بايلانىستى ءوز ەرەكشەلىكتەرى بولعاندىقتان، «بىركەلكى ادىستەن» قاشۋىمىز كەرەك. ۇكىمەت جوبالاردى كۇردەلىلىگى مەن ماڭىزدىلىعى بويىنشا جۇيەلەپ، ولاردى رەتتەۋدىڭ جانە قولداۋدىڭ ءتيىستى تەتىكتەرىن ايقىنداۋى قاجەت، - دەدى قاسىم- جومارت توقايەۆ.

وسىعان بايلانىستى مەملەكەت باسشىسى ۇكىمەتكە جۇمىس توبىنىڭ كەلەسى وتىرىسىنا جەتىلدىرىلگەن تيپتىك كەلىسىم- شارتتىق مەحانيزم ازىرلەۋدى تاپسىردى. بۇدان بولەك پرەزيدەنت كومىرسۋتەگىن قايتا وڭدەۋدە ينۆەستيتسيانى رەتتەۋدىڭ زاماناۋي جانە وڭتايلى تەتىگىن ازىرلەۋ قاجەتتىگىن ايتتى. مەملەكەت باسشىسى جەرگىلىكتى ءونىمدى ارتتىرۋ ماسەلەسىنە ارنايى توقتالدى. بۇل رەتتە ول تەحنولوگيا ترانسفەرتىن جانە ءوندىرىستى ءبىر جەرگە شوعىرلاندىرۋدى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ناقتى شارالار ازىرلەۋ جونىندە ۇكىمەتكە بەرگەن تاپسىرماسىن ەسكە سالدى.

- مەن ەلىشىلىك قۇندىلىق (in-country value) قالىپتاستىرۋدا، ىشكى تەحنولوگيالىق جانە ونەركاسىپتىك دامۋدى ىنتالاندىرۋدا ەنەرگەتيكالىق جوبالاردىڭ ماڭىزدىلىعىن ۇنەمى ايتىپ كەلەمىن. وكىنىشكە قاراي، بۇل باعىتتاعى پروگرەسس ءماز ەمەس. بىزگە تىڭ ءارى باتىل قادامدار جاساۋ كەرەك، - دەدى پرەزيدەنت.

قاسىم- جومارت توقايەۆ ۇكىمەتكە كومپانيالارمەن بىرلەسىپ، تەحنولوگيالار ترانسفەرتى مەن لوكاليزاتسيا جونىندە جول كارتاسىن ازىرلەۋدى جانە بۇل جايىندا كەلەسى وتىرىستا بايانداۋدى تاپسىردى. مەملەكەت باسشىسى جۋىردا قۇرىلعان ينۆەستورلاردىڭ پروبلەماسىن شەشۋ جونىندەگى فرونت- وفيس تۋرالى دا ايتتى.

ونىڭ پىكىرىنشە، بۇل ءوفيستىڭ جۇمىسى كاسىبي، بەلسەندى جۇرگىزىلىپ، بيۋروكراتيالىق رەسىمدەر بارىنشا از بولۋى كەرەك. وفيس ينۆەستورلاردىڭ جۇمىسىنا كەدەرگى كەلتىرەتىن پروبلەمالاردى شەشۋگە قۇزىرەتتى بولۋعا ءتيىس. ەگەر قاجەت بولسا، ماسەلەنى پرەمەر- مينيستر جانىنداعى مۇناي- گاز كەڭەسىنىڭ دەڭگەيىنە كوتەرۋ كەرەك. پرەزيدەنت ەكولوگيالىق ماسەلەلەرگە نازار اۋداردى.

بۇل رەتتە مەملەكەت باسشىسى مۇناي- گاز كومپانيالارىنىڭ گازدى فاكەلدەردە جاعىپ جىبەرۋ كەزىندە شىعاتىن قالدىقتارعا سالىناتىن تولەمدەردىڭ ءار كەلكىلىگى جونىندەگى وتىنىشتەرىن قولدايتىنىن اتاپ ءوتتى. قاسىم- جومارت توقايەۆ بۇل ماسەلەلەرگە قاتىستى ينۆەستورلاردان قورشاعان ورتانى جاقسارتۋ مەن كومىرتەگى قالدىعىن ازايتۋ جونىندە باتىل ءارى ناقتى ءىس- قيمىلدار كۇتەتىنىن مالىمدەدى.