جىلقى قىلىنىڭ ەرەكشە قاسيەتى

None
None
نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - «ات- ەر قاناتى» ، «ارىستان- اڭ پاتشاسى، جىلقى - مال پاتشاسى» ، دەيتىن قازاق ۇلتى ەجالدەن جىلقىنىڭ قادىر قاسيەتىن ءبىلىپ، قىمىز- ساۋمالىن ءىشىپ، قۋاتتانىپ، تۇلپارعا ءمىنىپ قاناتتانىپ كەلگەن.

الايدا، كەڭەس ۇكىمەتى ءتۇسىندا ماقساتتى تۇردە جىلقىدان جىراقتاتىپ، ۇلتتىق قۋاتىمىزدى، رۋحىمىزدى تومەندەتۋگە تىرسقانى بەلگىلى. دەسەدە، قانىمىزداعى جىلقىعا دەگەن جاقىندىق ءبىزدى قامبا اتا تۇلىگىنەن اجىراتا المادى. سوڭعى جىلدارى ەتى دە ءسۇتى دە بۇكىل اعزاعا ەم بولاتىن جىلقى تۇلىگىنىڭ قادىر- قاسيەتىن تىپتەن تاني باستادىق. اسىرەسە پاندەميا كەزىندە كوپتەگەن ءدارىنىڭ بالاماسىنا اينالعان ۇلتتىق سۋسىننىڭ قادىرىن حالىق ەرەكشە ءتۇسىندى. بۇگىن نازارلارىڭىزعا جىلقى شارۋاشىلىعىمەن، قىمىز وندىرىسىمەن اينالىسىپ جۇرگەنىنە 20 جىلدان اسقان بەلگىلى عالىم ايتۋعان مۇقاشەۆپەن بولعان سۇحباتتى ۇسىنامىز.

ايتۋعان ادامقۇل ۇلى - قازاق قىمىزىن نارىققا شىعارىپ، وتاندىق برەند قالىپتاستىرام دەپ جۇرگەن الاش بالاسىنىڭ ءبىرى. اۋەلى قىمىز شارۋاشىلىعىن س. سەيفۋللين كەنتىندە دوڭگەلەتىپ باستاعان قىمىزتانۋشى عالىم وسى وبلىستا ءجۇرىپ، ەلباسىنىڭ كوزىنە ءتۇسىپ، «بولاشاق» باعدارلاماسى ارقىلى گەرمانيادا وقىپ كەلىپ، بيە ءسۇتى ونىمدەرىنە ءبىرجولا دەن قويعان كاسىپكەر. قاراعاندىدا شىنى شولمەكتەرگە قۇيىلعان، ۇزاق ۋاقىت ساقتالاتىن قىمىز شىعارىپ جاتقانىنا جيىرما جىلداي بولىپتى. قازىر، سونىمەن بىرگە، الماتىنىڭ تالعار، ۇزىناعاش اۋداندارىندا ەكى بىردەي ورىندا بيە سۇتىنەن ءونىم الىپ وتىر. وندا قىمىز عانا ەمەس، گەرمانيا تەحنولوگياسىمەن بيە ءسۇتىن كەپتىرىپ، سول ۇنتاقتارمەن كورەيادان وپا- دالاپ (كوسمەتيكا) جاساپ شىعارىپ، ساۋدا اينالىمىنا ەنگىزگەنى كەشە عانا. مالايزيالىق كاسىپكەرلەرمەن بىرىگىپ سابىن وندىرۋدە. قۇرامىندا بيە ءسۇتى ونىمدەرى بار سابىنمەن جۋىلعان دەنەدەگى قانداي دا ءبىر تىرتىق جوق بولىپ كەتەدى ەكەن. شۆەدتەرمەن بىرىگىپ سۋسابىن (شامپۋن) شىعارىپ جاتىر. بۇل كوسمەتيكا ونىمدەرى ساۋدادا جۇرگەن كورىنەدى بۇگىندە. ءبىراق، ءالى نەعۇرلىم مولىنان ءوندىرىلىپ جاتپاعاندىقتان، جەلىلىك كومپانيالاردان ارنايى تاپسىرىس ارقىلى عانا قول جەتكىزۋگە بولادى. بيە ءسۇتىن كاپسۋلالى (قابىققا وراپ) تۇردە شىعاراتىنى ءوز الدىنا. بۇل دا ساۋدادا بار (تاپسىرىس ارقىلى) . ونىڭ سىرتىندا قىمىزدى كەپتىرىپ، كادىمگى دوڭگەلەك ءدارى سياقتى ەتىپ شىعارۋ نيەتىندە. قىمىزى، الگىندەي كاپسۋلا، ءدارى، كوسمەتيكاسى بار - بارلىعى بيە سۇتىنەن 10-15 ءونىم ءتۇرىن جاساپ شىعارىپ جاتقانىن وتىرعانىن كاسىپكەر.

ايتۋعان ادامقۇل ۇلى 2001 -جىلى گەرمانياعا وقۋعا ءتۇسىپ، عىلىمي جۇمىسىن قولعا العاندا، نەمىس ەلىندە جيىرما شاقتى عانا جىلقى شارۋاشىلىعى تىركەلسە، 2011 -جىلى بۇل كورسەتكىش 200 دەن اسىپ تۇسكەن. ۋنيۆەرسيتەت ەڭ كوپ وقىلعان عىلىمي جۇمىس جازعانداردى ماراپاتتاپ تۇرادى ەكەن. 2011 -جىلى وقۋ ورنى وسى ءداستۇر بويىنشا ايتۋعاندى شاقىرىپ ماراپاتتاعان.

«قازى ەۋروپادا جىلقىنىڭ ءسۇتىن قويىپ، ەتى مەن تەرىسى، ءتىپتى، قىلىنا دەگەن سۇرانىس وتە جوعارى. ءاربىر اياق كيىم تىگەتىن فابريكا جانىندا جىلقى تەرىسى اناعۇرلىم قىمبات باعاعا قابىلدانادى. ويتكەنى، تەرىسى ىستىق- سۋىققا بىردەي ءتوزىمدى. ەۋروپا جىلقىنىڭ قىلىنان ۇيقى توسەنىشىن (ماتراس) جاسايدى. سەبەبى، ءبىز جاتىپ جۇرگەن سينتەتيكالىق توسەنىشتەر ادام ەنەرگياسىن سورىپ الادى. كەيدە توسەكتەن «قيراپ» تۇراتىنىڭىزدى ەسكە ءتۇسىرىڭىز. ال، جىلقىنىڭ قىلى ءبىر- بىرىنە ۇيكەلگەن سايىن كىسىگە قۋات بەرەتىنى دالەلدەنگەن. جىلقى قىلىندا ۇلگەن ەنەرگيا بار. ات ۇستىندەگى ادام توڭبايدى، ويتكەنى جىلقى جالىنان ادامعا ەنەرگيا ءبولىنىپ جىلۋ بەرىپ تۇرادى. سوندىقتان، جاڭبىرلى كۇندەرى «اتقا مىنبە نايزاعاي تۇسەدى» دەپ جاتاتىنى دا سودان»،- دەيدى عالىم.

اۆتور: ريزابەك نۇسىپبەك ۇلى


سوڭعى جاڭالىقتار