ق ر پرەزيدەنتى: سۋديالار ادام قۇقىقتارىنىڭ مۇلتىكسىز ساقتالۋىن باستى نازاردا ۇستاۋى كەرەك

بۇل تۋرالى مەملەكەت باسشىسى قاسىم- جومارت توقايەۆ ق ر سۋديالارىنىڭ VIII سيەزى دەلەگاتتارىنىڭ الدىندا سويلەگەن سوزىندە ايتتى.

بەينە كونفەرەنسيا رەجيمىندە وتكەن جيىنعا ەلىمىزدىڭ بۇكىل وڭىرلەرىنىڭ سۋديالارى، سونداي- اق شەتەلدىك ساراپشىلار قاتىستى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات اقورداعا سىلتەمە جاساپ.

پرەزيدەنت سويلەگەن سوزىندە سوت تورەلىگىنىڭ ءادىل جانە زاڭدى جۇزەگە اسىرىلۋىنا مەملەكەت تە، بۇكىل قوعام دا مۇددەلى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. قاسىم- جومارت توقايەۆ قازىرگى پاندەميا كەزىندە ەلىمىزدىڭ سوت جۇيەسى كۇردەلى سىناقتان وتكەنىنە توقتالدى. ونىڭ ايتۋىنشا، كارانتينگە قاراماستان ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىعىن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسى كۇن تارتىبىنەن تۇسكەن جوق. اقپاراتتىق تەحنولوگيانىڭ ارقاسىندا سوت پروتسەسىن قاشىقتان جۇرگىزۋ فورماتىنا جەدەل كوشىردىك. بۇل ۇتىمدى ءارى وڭتايلى شارا بولدى. سونىمەن قاتار مەملەكەت باسشىسى قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى مەن سوتتاردىڭ جۇمىسىنداعى ءبىرقاتار كەمشىلىكتەرگە نازار اۋداردى. اسىرەسە، بۇل ولقىلىقتار پاندەميا كەزىندە انىق بايقالدى.

قاسىم- جومارت توقايەۆ قازاقستان حالقىنا ارناعان بيىلعى جولداۋىندا قۇقىق قورعاۋ جانە سوت جۇيەسىن رەفورمالاۋعا باسا ءمان بەرىلگەنىن ەسكە سالدى. ونىڭ پىكىرىنشە، سوت جۇيەسىندەگى ۇدەرىستەرگە، ەڭ الدىمەن، ازامات، كاسىپكەر، ينۆەستور مۇددەسى تۇرعىسىنان قاراۋ كەرەك.

مەملەكەت باسشىسى سوت جۇيەسىن رەفورمالاۋ سالاسىندا ايتارلىقتاي ىلگەرىلەۋ بولۋ ءۇشىن سۋديالاردىڭ كاسىبيلىگىنە، سوت تورەلىگى مەن سوت ءىسىن باسقارۋدىڭ ساپاسىنا نەگىزدەلگەن تۇبەگەيلى جاڭا تاسىلدەرگە بەت بۇرۋ كەرەك دەپ سانايدى. قاسىم- جومارت توقايەۆ ءوز سوزىندە العا قويعان ماقساتتارعا قول جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن ءبىرقاتار باسىمدىقتاردى ايقىندادى. قازاقستان پرەزيدەنتى ادام قۇقىقتارى مەن زاڭ ۇستەمدىگىن قامتاماسىز ەتۋدى ءبىرىنشى مىندەت رەتىندە اتاپ كورسەتتى.

- سۋديالار كورپۋسى وزدەرىنىڭ كۇندەلىكتى جۇمىسىندا وسى ۇستانىمدار مەن قۇندىلىقتاردى باسشىلىققا الۋعا ءتيىس. سۋديالارىمىز ادام قۇقىقتارىنىڭ مۇلتىكسىز ساقتالۋىن باستى نازاردا ۇستاۋى كەرەك. ەلىمىزدىڭ سۋديالارى كاسىبي بىلىكتىلىكتەرىن ۇدايى ارتتىرىپ، جۇمىس تاسىلدەرىن جەتىلدىرىپ، قالىپتاسقان ويلاۋ جۇيەسىن وزگەرتىپ وتىرۋى قاجەت. بۇل ءۇشىن سوت سالاسىنداعى وزەكتى حالىقارالىق ۇدەرىستەردى ەسكەرىپ، سۋديالاردىڭ حالىقارالىق قاۋىمداستىعىمەن تىعىز بايلانىس ورناتۋ ماڭىزدى، - دەدى پرەزيدەنت.

سوت جۇيەسىنىڭ تاۋەلسىزدىگى - ەكىنشى ماڭىزدى باسىمدىق. قاسىم- جومارت توقايەۆتىڭ ايتۋىنشا، ءادىل سوت تورەلىگى جانە ازاماتتاردىڭ سوت بيلىگىنە دەگەن سەنىمىن ارتتىرۋ مىندەتتى شارت بولۋ كەرەك. - وتاندىق جانە حالىقارالىق ساراپشىلار سۋديالاردىڭ ءالى دە بولسا، سوتتار مەن سوت القالارىنىڭ ءتوراعالارىنا تاۋەلدى دەپ سانايدى. بۇل - ءتيىمسىز تاجىريبە. بۇدان قۇتىلۋ قاجەت. سۋديالاردىڭ قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا تاۋەلدىلىگى - تۇيتكىلدى ماسەلە. سۋديالاردىڭ تاۋەلسىزدىگىنە قاتىستى ەشكىمدە كۇمان بولماۋعا ءتيىس. ازاماتتار، كاسىپكەرلەر جانە ينۆەستورلار قازاقستاندىق سۋديالاردىڭ بەيتاراپ ءارى ءادىل شەشىم شىعاراتىنىنا سەنىمدى بولۋى ءتيىس،- دەدى مەملەكەت باسشىسى.

سونىمەن قاتار پرەزيدەنت سۋديالارعا ب ا ق جانە الەۋمەتتىك جەلىلەر تاراپىنان قىسىم جاسالاتىن جاعدايلاردىڭ دا كەزدەسەتىنىنە نازار اۋداردى.

- تەرگەۋ ءالى جالعاسىپ جاتاتىن، ءىستىڭ سوتقا بەرىلمەگەن كەزدەرى بولادى. ال كەيبىر جۋرناليستەر مەن بلوگەرلەر جاعدايدى ۋشىقتىرىپ، سوت شەشىمىن الدىن الا بولجاي باستايدى. باق- تىڭ جاريالىلىعى، اشىقتىعى سوتقا قىسىم جاساۋ قۇرالى رەتىندە مۇلدە پايدالانىلماۋى ءتيىس. ادىلدىك سوت زالىندا جانە سوت پروتسەسىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا عانا ورناۋى كەرەك، - دەدى قاسىم- جومارت توقايەۆ.

مەملەكەت باسشىسى كاسىبي سۋديالار كورپۋسى بارشا سوت رەفورمالارىنىڭ شەشۋشى فاكتورى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. پرەزيدەنت سوڭعى جىلدارى سۋديا لاۋازىمىنا ۇمىتكەرلەرگە قويىلاتىن تالاپتاردىڭ كۇشەيگەنىن، ىرىكتەۋدىڭ زاماناۋي قۇرالدارى ەنگىزىلگەنىن ايتتى. بۇل مىقتى زاڭگەرلەرگە، بەلگىلى عالىمدار مەن كاسىبي قۇقىقتانۋشىلارعا سوت جۇمىسىنداعى تاجىريبەسى بولماسا دا، سۋديا بولۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. قاسىم- جومارت توقايەۆ وسى مىندەتتى جۇزەگە اسىرۋدا جوعارعى سوت ءتوراعاسى جاقىپ اسانوۆتىڭ زور ەڭبەك سىڭىرگەنىنە توقتالدى.

- سۋديالاردىڭ بەدەلى ءمىنسىز، ال كانديداتتاردى ىرىكتەۋ ۇدەرىسى ايقىن جانە اشىق بولۋى ءتيىس. دامىعان ەلدەردىڭ باسىم بولىگىندە سۋديالارعا قويىلاتىن تالاپتاردىڭ جوعارى بولاتىنى سونشالىق، وتكەن ومىرىندەگى بولماشى ءبىر تەرىس ارەكەتى لاۋازىمعا تاعايىندالماۋىنا سەبەپ بولۋى مۇمكىن. مۇنداي تاجىريبەنى قازاقستاندا دا قولدانعان ءجون دەپ سانايمىن، - دەدى پرەزيدەنت.

مەملەكەت باسشىسى سوت ۇدەرىستەرىن وڭتايلاندىرۋ جانە داۋ- دامايلاردى شەشۋ بارىسىندا بىتىمگەرشىلىك تەتىكتەرىن ەنگىزۋ ماسەلەسىنە دە نازار اۋداردى. وسى ماسەلەنىڭ ماڭىزى سوت ۇدەرىسىندە بيۋروكراتيانىڭ الدىن الۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بۇل رەتتە، سوت ىسىندەگى راسىمدەردى شەكتەن تىس رەگلامەنتتەۋ پروتسەسستەردىڭ ۇزاققا سوزىلۋىنا الىپ كەلەدى جانە قوعام تاراپىنان ءادىل سىنعا ۇشىرايدى. سوندىقتان قاسىم- جومارت توقايەۆتىڭ ايتۋىنشا، سوت ءىسىن وڭتايلاندىرىپ، كەرەكسىز راسىمدەر مەن رەگلامەنتتەردى الىپ تاستاۋ قاجەت.

- سوت پروتسەسى تۇسىنىكتى جانە ىڭعايلى بولۋى ءتيىس. ازاماتتار راسىمدەردەگى ءتۇرلى ايلا- شارعىلاردى شەشۋگە مىندەتتى ەمەس، - دەدى پرەزيدەنت.

مەملەكەت باسشىسى ءسوزىن قورىتىندىلاي كەلە، اتالعان بارشا مىندەتتەردى ءتيىمدى شەشۋ ارقىلى سوت جۇيەسىندەگى وڭ وزگەرىستەرگە قول جەتكىزۋگە بولاتىنىن جانە ازاماتتاردىڭ سوتقا دەگەن سەنىمى ارتا تۇسەتىنىن اتاپ ءوتتى.