كوروناۆيرۋسپەن كۇرەستەن ساباق الدىق پا؟

تۇتقيىلدان كەلگەن تاجالمەن كۇرەسۋگە قانشالىقتى قاۋقارلى بولدىق، قاي جەردە ولقىلىق ورىن الدى، ونى دا اشىق ايتقان ءلازىم.

اقمولا وبلىسى تۇرعىندارى اراسىندا اقپان مەن تامىز ايلارىندا COVID-19 جۇقتىرىپ، مەديتسينالىق مەكەمەلەردە ەمدەلگەن ناۋقاستار سانى 3393 ادامدى قۇرادى. دەنساۋلىق سالاسىنىڭ 34 مەكەمەسىندە قۋاتى 2223 ورىندىق پروۆيزورلىق جانە ينفەكسيالىق بولىمشەلەر اشىلىپ، وسى مەكەمەلەردە 1636 دارىگەر، 5880 ورتا بۋىندى مامان مەن باسقا دا قىزمەتكەر مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋگە جۇمىلدىرىلدى. كوروناۆيرۋس جۇقپاسىنا شالدىققان 843 مەديتسينا قىزمەتكەرى ەمدەلىپ شىقسا، وكىنىشكە قاراي ولاردىڭ 15 ى ومىردەن ءوتتى.

ءبىزدىڭ اۋرۋحانانىڭ قىزمەتكەرلەرى جانە باسقا دا مەكەمەلەردەن كەلگەن ماماندار وسى مايداندا 208 تاۋلىك قىزمەت اتقاردى. مەن وسى ۇجىمنىڭ باسشىسى رەتىندە ىندەتكە قارسى كۇرەس بارىسىنا توقتالعىم كەلەدى. 2011-2015 -جىلدارى دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنا باسشى قىزمەتىن اتقارعان تۇستا 130 ورىنعا ارنالعان جۇقپالى اۋرۋلار اۋرۋحاناسىنىڭ جوباسىن جاساتىپ ەدىم، ءبىر وكىنىشتىسى، جۇزەگە اسپاي قالدى. وبلىسىمىزدا ارنايى ينفەكسيالىق ورتالىق بولمادى.

ءبىزدىڭ اۋرۋحانانىڭ سانيتارلىق- ەپيدەميالىق دايىندىعىنا، كادرلاردىڭ قاتال ەپيدەميالىق تالاپتاردى ورىنداۋدا مول تاجىريبە جيناقتاۋىنا بايلانىستى بولىمشە وبلىس بويىنشا كوروناۆيرۋسقا شالدىققان ناۋقاستاردى ەمدەيتىن نەگىزگى ورتالىق بولىپ اشىلدى.

بۇل اۋرۋحانانىڭ تاعى ءبىر ەرەكشەلىگى، 5 فتيزياتر دارىگەرىمىز «پۋلمونولوگيا» ماماندىعى بويىنشا دايىندىقتان ءوتىپ، تالاپقا ساي قۇجاتتارىن العان بولاتىن. 16 ناۋرىزدان 28 تامىزعا دەيىن قىزمەتكەرلەردىڭ 10 توبىندا 592 ادام ەڭبەك ەتىپ، وسى مەرزىمدە 687 ناۋقاس سىرقاتىنان قۇلان- تازا جازىلىپ شىقتى، ونىڭ ىشىندە 88 ناۋقاس جان ساقتاۋ بولىمشەسىنەن وتباسىنا ورالدى.

دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسى اقمولا وبلىستىق تۋبديسپانسەرىنە پروۆيزورلىق جانە ينفەكسيالىق بولىمشەلەرى بار 34 مەديتسينالىق مەكەمەنى قارجىلاندىرۋداعى باستى وپەراتورلىق مىندەتتى جۇكتەدى. دەمەك الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ قورى 34 مەديتسينالىق مەكەمەنىڭ شىعىنىن وتەۋگە ارنالعان قارجىنى وبلىستىق تۋبديسپانسەرگە اۋدارىپ ەسەپ ايىرىسادى. جالپى قارجى كولەمى 1,6 ميلليارد تەڭگەنى قۇرايدى. وسى باعىتتاعى جۇمىس بارىسىندا اۋىر سالماق پەن جاۋاپكەرشىلىك تەك قانا مامانداردىڭ موينىندا بولدى. وسى مىندەتتەردى اتقارۋعا قوسىمشا قارجى نە ادام رەسۋرستارى بەرىلگەن جوق.

وسى مەرزىمدە 12 ءسابي دۇنيەگە كەلىپ، انالاردىڭ امان-ەسەن جانى قالىپ، وتباسىلارىنا ورالدى. نۇر- سۇلتان قالاسىنان وتە اۋىر حالدە جانە كوروناۆيرۋس اۋرۋىنا قوسىمشا ينسۋلت العان قارت انا سىرقاتىنان قۇلان- تازا جازىلدى. 14-ساۋىردەن باستاپ وبلىس اكىمى ەرمەك مارجىقپايەۆتىڭ شەشىمىمەن ءبىزدىڭ ماماندار كۇندەلىكتى اۋىسىم قىزمەتى اياقتالعان سوڭ «ەلىكتى» شاڭعى ورتالىعىنا بارىپ تىنىعىپ، دەم الاتىن بولدى. قارجى وبلىستىق بيۋدجەتتەن ءبولىندى.

دارىگەر- ينفەكسيونيستەر وبلىس ورتالىعىندا ەكەۋ- اق.

ولار ساۋلە جۇماتايەۆا مەن ۆيكتوريا پيچكۋنوۆا. قوس ارىپتەسىمىز وسىناۋ قيىن- قىستاۋ ۋاقىتتا ءبىزدىڭ اۋرۋحانا عانا ەمەس، جالپى وبلىس بويىنشا كەڭەس بەرىپ، دياگنوستيكالىق كومەك بەرۋ قىزمەتىن ەرەكشە جاۋاپكەرشىلىكپەن اتقاردى. باسقارما باسشىسىنىڭ بۇيرىعى بويىنشا ءاربىر ەمحانا مەن اۋرۋحانا مەديتسينالىق قۇرال- جابدىقتاردى ءبىزدىڭ اۋرۋحاناعا وزدەرى جەتكىزىپ، تالاپقا ساي قامتاماسىز ەتۋگە كومەكتەستى. وسىنىڭ ىشىندە جارقايىڭ، زەرەندى، استراحان اۋداندىق، كوكشەتاۋ قالاسىنىڭ ەكى ەمحاناسى، وبلىستىق بالالار اۋرۋحاناسى جانە وبلىستىق، كوكشەتاۋ قالالىق كوپبەيىندى اۋرۋحانالار باسشىلارىنا شەكسىز العىس ايتامىز. وبلىستىق مەديتسينا جابدىقتارىمەن قامتاماسىز ەتۋ بازاسىنىڭ ديرەكتورى اسىلحان ۇسەنوۆتىڭ شەشىمىمەن كۇنى- ءتۇنى وتتەگى باللوندارىن تاسۋعا جۇك ماشيناسى جانە جۇمىسشىلار ءبولىندى. وتتەگى باللونىن جىگىتتەر كۇنىنە 80 داناعا دەيىن تاسىدى.

جالپى وبلىس بويىنشا ساراپتاي كەلسەك، مەنىڭ ويىمشا كوروناۆيرۋسپەن كۇرەس بارىسىندا كوپ كەمشىلىككە جول بەرىلدى. ونىڭ ىشىندە، كۇندەلىكتى جۇمىستا، اسىرەسە سانيتارلىق- ەپيدەميالىق تالاپتارعا ساي كەلمەگەن جايلار ءجيى ورىن الدى. دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ تاراپىنان دا كوپ جاعداي ۋاقىتىندا شەشىلمەدى. ونىڭ سەبەبى، مەنىڭ ويىمشا، تاجىريبەلى، ءوڭىر مەن اۋىلدىڭ جاعدايىن جاقسى بىلەتىن مامانداردىڭ ورتالىق اپپاراتتا بولماۋى. سول سەبەپتى كەلەسى ماسەلەلەردى باسا ايتۋ كەرەك، وسىلارعا كوڭىل ءبولۋ كەرەك.

كوروناۆيرۋسپەن اۋىرعان ناۋقاستاردى ەمدەۋگە بولىنگەن ورىندار تالاپتارعا ساي كەلمەدى، ۋاقىتىندا دايىن بولمادى. ناۋقاستاردى وقشاۋلاۋعا ارنالعان پالاتالار، ولارعا وتتەگىن بەرۋ جۇيەلەرى، ناۋقاس سانى كوبەيگەن ساتتەردە وسى پالاتالارعا قوسىمشا بولمەلەر ءبولۋ كوپ مەكەمەلەردە قاراستىرىلماي، باسقارما باسشىلىعىنىڭ بىرنەشە رەت قويىلعان تالاپ- تاپسىرمالارىنان كەيىن عانا رەتتەلىپ وتىردى. ىندەتتىڭ قازىرگى ازايعان ۋاقىتىندا وسى ماسەلەلەر قاراستىرىلىپ، شەشىلۋگە ءتيىس.

اۋرۋحانالار مەن ەمحانالاردا قىزمەتكەرلەرگە، ولاردىڭ كيىم اۋىستىرۋىنا، شومىلۋىنا ارنالعان ورىندار، سانيتارلىق وتكىزگىش- سۇزگى بولمەلەرى دايىن بولمادى.

سانيتارلىق- ەپيدەميالىق قىزمەتتەگىلەر ءۇشىن ەش جاعداي جاسالمادى جانە قاراجات تا كوزدەلمەگەن. ولاردى تالاپقا ساي كيىم، اياق كيىم، شەشىنەتىن، كيىمدەرىن اۋىستىراتىن، پايدالانىلعان كيىمدەرىن جيناپ، جۋاتىن ورىندار مۇلدەم ويلاستىرىلماعان. شومىلاتىن ورىندار دا ەشبىر مەكەمەدە جوق جانە مەملەكەتتىك باس سانيتارلىق دارىگەردىڭ بىردە- ءبىر قۇجاتىندا قاراستىرىلماعان.

وسى ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن سانيتارلىق- ەپيدەميالىق قىزمەتتىڭ بيۋدجەتىندە قاراجات قاراستىرىلۋى كەرەك. اۋداندارداعى نەمەسە قالاداعى اۋرۋحانالاردا ۇيىمداستىرىلعان سانيتارلىق وتكىزگىش- سۇزگى بولمەلەرىن، كىر جۋاتىن ورىنداردى اۋرۋحانامەن كەلىسىمشارت بويىنشا سانيتارلىق- ەپيدەميالىق قىزمەتكەرلەر ءۇشىن جاعداي جاساۋعا پايدالانۋعا مۇمكىندىك بار.

سانيتارلىق- ەپيدەميالىق قىزمەتكەرلەردى زەرتحانالىق تەكسەرۋدەن وتكىزۋ ءۇشىن قاراجات قاراستىرىلماعان. جالپى، كوروناۆيرۋستى انىقتاۋعا ارنالعان زەرتحانالىق باقىلاۋدى، ونىڭ تولەۋ مەحانيزمدەرىن جانە وسى باقىلاۋدان قانداي تۇلعالار مىندەتتى تۇردە وتۋگە ءتيىس ەكەنىن قايتا قاراپ، بەكىتۋ كەرەك. زەرتحانالىق تەكسەرىستەن ءوتۋ ءتارتىبى رەاگەنتتەردىڭ نە بولماسا زەرتحانالاردىڭ مۇمكىندىگىنە تاۋەلدى بولماعانى دۇرىس.

اۋرۋحانالاردا العاشقى ايلاردا ءارتۇرلى مەديتسينالىق بۇيىم مەن قوندىرعىلاردىڭ ۇلكەن تاپشىلىعى بايقالدى. قازىرگى ۋاقىتتا سونىڭ ءبارىن تەكسەرىپ، ەسەپكە الۋ كەرەك. وسى باعىتتا پروفيلاكتيكالىق جۇمىس جۇرگىزىلۋى قاجەت. وبلىس بويىنشا مامانداردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى، سونىڭ ىشىندە، اسىرەسە، انەستەزيولوگ- رەانيماتولوگ دارىگەرلەردىڭ تاپشىلىعى ەرەكشە ورىن الدى. بىرىنشىدەن، العاشقى تولقىندا ناۋقاستارعا ساپالى قىزمەت كورسەتكەن ماماندار ءتىزىم بويىنشا رەزەرۆتە تۇرۋ كەرەك. ەكىنشىدەن، قوسىمشا ماماندارمەن تولىقتىرىپ، ارالاستىرىپ، قازىردەن توپ- توپقا ءبولىپ، دايىندىق جۇمىسىن جۇرگىزگەن ابزال. جوسپاردان تىس، شۇعىل تۇردە جۇقپالى اۋرۋلاردى ەمدەۋگە اشىلعان ستاتسيونارلاردى قارجىلاندىرۋ مەحانيزمدەرى مينيسترلىك تاراپىنان ۋاقىتىندا دۇرىس شەشىلمەدى.

وسى قاتەلىكتەر جىلدىق جوسپاردا اۋرۋحانالاردىڭ نەگىزگى قىزمەتىنە ارنالعان قارجىنى اۋىتقىتا جۇمساۋىنا ءماجبۇر ەتتى. كەلەسى جىلدى قارجىلاندىرۋ جوسپارىندا وسى ولقىلىقتاردى ەسەپكە الىپ، نازاردا ۇستاعان دۇرىس. ۇجىمدارداعى مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ اراسىندا كوروناۆيرۋسپەن اۋىرعانداردىڭ ونى قاشان، قانداي جاعدايدا جۇقتىرعان سەبەپتەرىن انىقتاۋعا باعىتتالعان ەشبىر قۇجات نەمەسە نۇسقاما وسى كۇنگە دەيىن جوق. بۇل - ۇلكەن كەمشىلىك. وسىنىڭ سالدارىنان كوروناۆيرۋسپەن اۋىرعان ناۋقاسقا تىكەلەي مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋگە ەشبىر قاتىسى بولماعان قىزمەتشىلەر دە قازىرگى كەزدە «2 ميلليون تەڭگە الامىن» دەپ دامەلەنىپ، اڭگىمە كوتەرۋدە.

باس مەملەكەتتىك سانيتارلىق دارىگەردىڭ سوڭعى قاۋلىلارىندا كوروناۆيرۋسقا شالدىققان ناۋقاستاردى ەمدەۋگە ارنالعان بولىمشەلەردە قىزمەت ەتۋگە كىرەردە جانە اۋىسىم اياقتالعاندا قىزمەتكەرلەردى زەرتحانالىق تەكسەرىستەن وتكىزۋ مۇلدەم قاراستىرىلماعان. بۇل شەشىم وتە قاتە ەكەنىن كۇمانسىز ايتا الامىن. وسىنداي قاتەلىكتەر جۇمىس بەرۋشى مەن قىزمەتكەر اراسىندا تۇسىنىسپەۋشىلىككە اكەلىپ سوعادى. وسىدان كەيىن ورىنسىز شاعىمدار تۋادى نەمەسە ەشقانداي نەگىزسىز ادامنىڭ قۇقىعى بۇزىلادى.

قوسىمشا جالاقى تولەيتىن ماماندار مەن قىزمەتكەرلەردىڭ ءتىزىمىن قايتا قاراپ بەكىتكەن دۇرىس دەپ ويلايمىن. سەبەبى بيىل 13 تامىزعا دەيىن جۇقپالى اۋرۋلار بولىمشەسىنە ارنالعان شتاتتىق كەستە تۋرالى مينيسترلىك تاراپىنان ەشبىر نۇسقاۋ بولعان جوق جانە ەلەكتريك، سانتەحنيك، مەترولوگ، پروگرامميست، پسيحولوگ ماماندارىنا قوسىمشا ەڭبەكاقى تولەۋ ەشبىر قۇجاتتا كورسەتىلمەدى. قايتىس بولعان ادامنىڭ ءمايىتىن تاسىمالداۋ، جەرلەۋ تارتىپتەرى وسى كۇنگە دەيىن رەتتەلىپ، بەكىتىلمەگەن.

الىس- جاقىن شەتەلدەرگە ءىسساپارعا شىققان نەمەسە دەمالىسقا بارعان ازاماتتارمەن جۇمىس تاعى دا كەش باستالىپ وتىر. وسى باعىتتا جۇمىستى شەتەلدەرگە شىعۋعا رۇقسات بەرىلگەن ۋاقىتتان باستاپ ەسەپكە الىپ، ولاردى ەلىمىزگە ورالعان بويدا وقشاۋلاپ، باقىلاۋعا الىپ، زەرتحانالىق تەكسەرىستەن وتكىزۋدى تالاپ ەتۋ كەرەك ەدى.

مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ وقۋىن اۋىلدىق شاعىن مەكتەپتەردە توقتاتپاعان دۇرىس دەپ ويلايمىز. سەبەبى اۋىل بالالارى ءبارى بىردەي تىعىز قارىم- قاتىناستا بولادى نەمەسە مەكتەپ- ينتەرناتتارىن ۇيىمداستىرىپ، جاعداي جاساپ، باقىلاۋدا ۇستاۋدى قولعا العان دۇرىس.

پاندەميا باستالعاندا مەديتسينا مەكەمەلەرىنىڭ ءوزارا قارىم- قاتىناستارى ءۇزىلدى. سوندىقتان ءار جەردە ءارقيلى كەمشىلىكتەر بولدى. وسى ورايدا، مامانداردى ءاربىر بازاعا جىبەرىپ، وقىتۋ، ۇيرەتۋ جۇمىستارىن ۇيىمداستىرۋ قاجەت.

وبلىسىمىز بويىنشا دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسى جانە سانيتارلىق- ەپيدەميالىق قىزمەت ءوز مىندەتتەرىن ۇلكەن ابىرويمەن اتقاردى. ءالى دە مايدان اياقتالعان جوق، سوندىقتان شۇعىل تۇردە قاراستىراتىن، شەشەتىن ماسەلەلەر كوپ. قازىرگى ۋاقىتتا جوسپارلى تۇردە، جوعارىدا اتاپ وتكەن ولقىلىقتاردى ەسكەرە وتىرىپ، دايىندىق جۇمىستارىن ىسكە اسىرۋ قاجەت.

قاسىمجان تاشمەتوۆ، مەديتسينا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، جوعارى ساناتتى دەنساۋلىق ساقتاۋ مەنەدجەرى، جوعارى ساناتتى دارىگەر ەپيدەميولوگ، سانيتارلىق دارىگەر

اقمولا وبلىسى

egemen.kz