كوروناۆيرۋس جۇقتىرعان ادام وكپە قابىنۋىنان تولىق ايىقپاسا، كۇن سۋىتقاندا قايتا اسقىنادى - ەپيدەميولوگ

ق ر دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى الەكسەي سوي دا كوروناۆيرۋس پاندەمياسى اياقتالماعانىن ەسكەرتىپ، كۇز مەزگىلىندە ەكىنشى تولقىن ءجۇرۋى مۇمكىن دەگەن بولجام جاساعان بولاتىن.

وسىعان وراي، ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ شتاتتان تىس باس ەپيدەميولوگى مارال قادىر كوروناۆيرۋس نەمەسە ۆيرۋستىق پنيەۆمونيامەن اۋىرعان ادامداردىڭ وكپەسىندەگى قابىنۋ تولىق ايىقپاسا، كۇن سالقىنداعاندا وكپە قابىنۋلارى قايتا اسقىنۋى مۇمكىنەكەنىن ەسكەرتتى.

قازاقپارات ءتىلشىسىنىڭ دارىگەرمەن سۇحباتى وسى ماسەلەنى قاۋزايدى.

- ەلىمىزدە قاراشا، جەلتوقساندا كوروناۆيرۋستىڭ ەكىنشى تولقىنى باستالۋى مۇمكىن دەگەن بولجام بار. جاز مەزگىلىندە قاۋىپتى ىندەتتى جۇقتىرعاندار كۇزدە قايتا اۋىرۋى مۇمكىن بە؟

- ناقتى بولجام جاساۋ قيىن. دەگەنمەن، ءوزىڭىز بىلەتىندەي، كوروناۆيرۋستىڭ ءبىرىنشى تولقىنى بيىل ناۋرىز ايىنان شىلدە ايىنىڭ سوڭىنا دەيىن سوزىلدى. مۇنان سوڭ تامىز-قىركۇيەك ايلارى ءۇزىلىس تاپقان بولاتىن. شامامەن قىركۇيەكتىڭ 20 سىنان باستاپ ايماقتا زەرتحانالىق جولمەن دالەلدەنگەن كوروناۆيرۋستىق ينفەكتسيالار تىركەلە باستادى. ونىڭ ۇستىنە كۇزدە رەسپيراتورلىق اۋرۋلار ءورشيدى. وسى ۋاقىتتا كوروناۆيرۋس نەمەسە ۆيرۋستىق پنيەۆمونيامەن اۋىرعان ادامداردىڭ وكپەسىندەگى قابىنۋ تولىق ايىقپاسا، كۇن سالقىنداعاندا وكپە قابىنۋلارى قايتا اسقىنۋى مۇمكىن. بۇل ناۋقاستارمەن بۇعان دەيىن فيزيوتەراپيا ءبولىمىنىڭ ماماندارى جۇمىس جاسادى. ياعني، ولار ۇيرەتكەن تىنىس الۋ جاتتىعۋلارىن تۇراقتى جاساپ تۇرۋلارى قاجەت. بۇگىنگى تاڭدا ورتالىق اۋرۋحانادا 40 توسەكتىك وڭالتۋ ءبولىمى جۇمىس ىستەپ تۇر. مۇمكىندىگىنشە ەمحانالار ارقىلى پورتالمەن سول بولىمگە ءتۇسىپ، ەمدەلۋگە دە بولادى. ول جەردە ەمدىك شارالاردان بولەك تىنىس الۋ جاتتىعۋلارىن دۇرىس جاساۋ جولدارى ۇيرەتىلەدى.

- جاز مەزگىلىندە ءوزىڭىز دە ۆيرۋس جۇقتىرىپ، ەمدەلىپ شىققانىڭىزدى بىلەمىز. قاۋىپتى ىندەتپەن اۋىرىپ شىققان ناۋقاستار دەنساۋلىعىن نىعايتۋ ماقساتىندا نە ىستەۋى كەرەك؟ ءوزىڭىز قالاي يممۋنيتەتتى كوتەرىپ ءجۇرسىز؟

- شىلىڭگىر شىلدەدە ناعىز ەپيدەميولوگيالىق وشاقتا جۇرەمىز دەپ، اتى وشكىر كوروناۆيرۋستى جۇقتىرىپ 2 ايدان اسا، ونىڭ ىشىندە 12 كۇن جانساقتاۋ بولىمىندە ەم الىپ، ءبىرىنشى اللا، سوسىن ارىپتەستەرىمىزدىڭ تاۋلىك بويى 24 ساعات تىكەسىنەن تىك تۇرىپ اتقارعان قىزمەتى، تىلەۋلەس ەل جۇرتتىڭ ىزگى نيەتىنىڭ ارقاسىندا قاتارعا قوسىلدىم. ءدارى مەن ينەدەن شارشادىق، بۋراباي، سارىاعاش اسىپ كەتۋگە كۇزگى ماۋسىمنان سەسكەندىك. سونىمەن «جاقىننان دوربالايىق» دەپ اقتاۋداعى جاتتىعۋ زالىنا جازىلدىم. دوكتور بۋبنوۆسكي - ەگەر قوزعالىس بولماسا، دەنەڭ سەنى جەرگە جانشىپ جىبەرەدى. «دەنساۋلىق - ول ەركىن قوزعالىس»، دەپ بەكەر ايتپاعان. سەبەبى سالاۋاتتى ءومىر سالتىنىڭ نەگىزى قوزعالىستا. كۇن سالقىنداعالى وكپەدەگى ايىقپاعان قابىنۋ ايماعىنداعى (ماتوۆوە ستەكلو) قالدىق سىر بەرىپ، ەنتىگۋ قايتا باستالۋى مۇمكىن. سوندىقتان وكپەگە ارنالعان تىنىس الۋ گيمناستيكاسىن جاساپ تۇرۋ كەرەك. وكپەنى كەرىپ، تازارتۋ ناتيجەسى ءبىرىنشى جاتتىعۋدان-اق بىلىنە باستادى. جالپى كۇنىنە جاياۋ جۇرگەن دۇرىس. ماسەلەن، تازا اۋادا سەرۋەندەۋدىڭ ءوزى اعزاعا ۇلكەن كۇش بەرەدى. بۇل جەردە ماڭعىستاۋ تۇرعىندارى ءۇشىن ەڭ قولايلى كاسپي تەڭىزىنىڭ جاعالاۋى. كۇنىنە 1 ساعات تەڭىز جاعاسىندا ءجۇرۋ يممۋنيتەتتى كۇشەيتەدى.

- دارىگەرلەر كوروناۆيرۋستان ساقتانۋدىڭ قاراپايىم قاعيدالارىن ايتىپ ءجۇر. ماسكا كيۋ، ادام كوپ شوعىرلاناتىن جەرلەرگە بارماۋ سەكىلدى. ءسىز دارىگەر رەتىندە تاعى قانداي كەڭەس بەرەر ەدىڭىز؟

- ءبىزدىڭ مەنتاليتەتتىڭ تاماق رەجيمىندە كوبىنە نان تاعامدارى مەن مايلى ەتتەر جوعارى ورىن الادى. ءبىز ول ادەتتەن الىستاۋىمىز كەرەك. تاماققا كوبىنە كوكونىس ونىمدەرىن، مينەرالعا باي ءداندى-داقىلداردى قوسقان ءجون. اسىرەسە، بالالاردىڭ دۇرىس تاماقتانۋىنا كوڭىل بولگەن دۇرىس. سونداي-اق، كۇزگى ماۋسىمدا جۇقپالى اۋرۋلاردىڭ كەڭ تارايتىن مەزگىلىندە قوسىمشا ۆيتاميندەر ىشۋگە كەڭەس بەرەمىن. كۇنىنە بىرنەشە رەت ءۇيدى جەلدەتىپ، اۋانى تازارتۋ كەرەك. دۇرىس تاماقتانۋعا كوڭىل ءبولۋ. كۇنىنە 1-1,5 ليتر سۋ ءىشۋ. ۆيتامينگە باي قۇنارلى تاماق ءىشۋ. ماسكا تاعۋدىڭ دا ءوز ءتارتىبى بار - ماسكا مۇرىندى، اۋىزدى تولىق جاۋىپ تۇرۋى كەرەك. ءبىر رەت قولداناتىن ماسكانى 2 ساعاتتان سوڭ اۋىستىرىپ تۇرعان ءجون. ماسكانى بىرنەشە كۇن قالتامىزعا نەمەسە سۋمكامىزعا سالىپ جۇرۋگە بولمايدى. ونى تەك قۇلاق باۋلارى ارقىلى ۇستاۋ كەرەك. پايدالانىپ بولعان سوڭ پوليەتيلەن پاكەتكە سالىپ، قوقىسقا تاستاۋ قاجەت، اشىق كۇيىندە ءار جەرگە تاستاۋعا بولمايدى. تىگىلگەن، كوپ پايدالاناتىن ماسكانى 4 ساعات تاققاننان سوڭ جۋىپ، كەپتىرىپ، ۇتىكتەپ قايتا پايدالانۋعا بولادى. ماسكانى اشىق ءتۇستى ماتادان تىككەن دۇرىس، قارا ماتادان تىگىپ، بىرنەشە كۇن كيىپ جۇرگەن دۇرىس ەمەس. كوپشىلىك ورىندا مىندەتتى تۇردە ماسكامەن ءجۇرۋ كەرەك. ەگەر كەز كەلگەنىمىز وسى قاراپايىم قاعيدالاردى ساقتاساق، ۆيرۋستان 70,80 پايىز قورعانۋعا مۇمكىندىك بار.

- ۋاقىت ءبولىپ، سۇحبات بەرگەنىڭىزگە راحمەت.

اۆتور: قاراكوز مارات