جاس ديزاينەر: الەمدى جاقسى جاققا وزگەرتىپ، ءتۇرلى تۇسكە «بوياعىم» كەلەدى

ءبىزدىڭ بۇگىنگى كەيىپكەرىمىز - قازاقستاندىق جاس ديزاينەر لاال اۆگامبايەۆا دا وسى ءداۋىردىڭ ءسان الەمىنە قاتىستى اتاقتى شەبەرى بولعىسى كەلەدى. «قازاقپارات» ح ا ا تىلشىسىنە بەرگەن سۇحباتىندا ول ۇلى بريتانياعا بارىپ وقيتىنىن، ءسان الەمىنە قالاي جولداما العانى جانە ديزاينەر رەتىندە ارتىندا قانداي ءىز قالدىرعىسى كەلەتىنى تۋرالى ايتتى.

- ارمانعا جەتۋگە دەگەن العاشقى قادامىڭىز قاشان باستالدى؟ نەگە وسى سالانى تاڭدادىڭىز؟

- بالا كەزىمنەن بولاشاقتا كىم بولاتىنىم تۋرالى سۇراق تۋىنداپ كورمەگەن، سەبەبى ەس بىلگەلى ديزاينەر بولۋدى قالاعانىمدى بىلەمىن. ەكى جاسىمدا بولاشاقتا ديزاينەر بولاتىنىمدى ايتقانمىن. نە سەبەپتى ولاي ايتقانىمدى بىلمەيمىن، ءبىراق ول ارمانىم ءالى كۇنگە دەيىن وزگەرگەن جوق. دەمەك وسىلاي بولۋى كەرەك بولعان. انام ءسان يندۋسترياسىندا جۇمىس ىستەدى، ول سۋرەتشى ءارى ارت- ستۋديانىڭ نەگىزىن قالاۋشى. ون بەس جاسىما دەيىن fashion-قۋىرشاقتار قاۋىمداستىعىنىڭ مۇشەسى بولعانمىن. 12 جاسىمنان باستاپ الەمنىڭ تۇكپىر- تۇكپىرىندەگى كوللەكسيونەرلەر ءۇشىن كيىم تىككەنمىن.

كوللەدجدىڭ ءبىرىنشى كۋرسىندا وقىپ جۇرگەن كەزىمدە، 16 جاسىمدا جاس ديزاينەرلەردىڭ New Generation Open Waу دەپ اتالاتىن حالىقارالىق كونكۋرسىنا قاتىسىپ، ءۇش جەڭىمپازدىڭ ءبىرى بولدىم. ماراپات رەتىندە قازاقستانداعى، ازەربايجانداعى جانە رەسەيدەگى ءسان اپتالىعىنا قاتىسۋعا جولداما الدىم.

- ءوزىڭىزدى ديزاينەر رەتىندە قالاي دامىتاسىز؟ بۇل ونەر ءتۇرىن قالاي ۇيرەندىڭىز؟

- مەنىڭ انام - پەداگوگ. مەن انامنىڭ ستۋدياسىندا ديزاينەرلىك باعىت بويىنشا ءبىلىمىمدى شىڭداي باستادىم. مەكتەپتە وقۋ جاعىنان ءمىنسىز بولۋعا تىرىسپايىنمىن، ءبىراق دۇنيەجۇزىلىك تاريح پەن الەمدىك كوركەم ونەردى بار ىنتاممەن وقىدىم. كەيىن ت. جۇرگەنوۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ونەر اكادەمياسىنىڭ كوللەدجىنە وقۋعا ءتۇستىم. ول جەردە شابىتىما شابىت قوسىلىپ، ءوز ستيلىمدى دامىتىپ، جۇمىس قارقىنىن جىلدامداتۋدى ۇيرەندىم. كوللەدجدە ءۇش جىل بويى ۇيرەنگەنىم، جەتىستىگىم وسى بولدى. كەز كەلگەن تاقىرىپتا جانە كەز كەلگەن ۋاقىتتا جۇمىسقا كىرىسىپ كەتە الامىن.

- جاس بولساڭىز دا ءسىزدىڭ جۇمىستارىڭىز ايتارلىقتاي كۇردەلى، ءوز ەرەكشەلىگى بار. سۇحباتتارىڭىزدىڭ بىرىندە ءوزىڭىزدى ديزاينەردەن گورى تاريحشى سانايتىنىڭىزدى ايتىپسىز. جۇمىستارىڭىزدا تاريحي وبرازدارعا قاتىستى بولشەكتەر كوپتەپ كەزدەسەدى. وسى تۇرعىدا ءسىزدىڭ العان باعىتىڭىز قانداي ەكەنىن ايتا الاسىز با؟

- مەنىڭ جۇمىستارىم - تاريحتى، بەلگىلى ءبىر مادەني اعىمدار مەنىڭ كوزقاراسىممەن قالاي كورىنەتىنىن كورسەتەدى. مەنىڭ شابىتىمنىڭ قاينار كوزى - تاريح پەن مادەنيەت. ۋاقىت وتە كەلە مەنى شابىتتاندىراتىن تاقىرىپ اياسى كەڭەيە تۇسەتىن شىعار.

- قانداي ماتا تۇرلەرىمەن جۇمىس ىستەيسىز؟ سينتەتيكالىق ماتادان جاسالعان كيىم كيگەن ادام ەرتە قارتاياتىنى تۋرالى دا ايتتىڭىز. قازاقستاندىقتارعا قانداي ماتادان تىگىلگەن كيىم كيۋگە كەڭەس بەرەسىز؟

- تابيعي ماتادان تىگىلگەن كيىمنىڭ ادام دەنساۋلىعىنا دا، تابيعاتقا دا تيگىزەر زيانى جوق. تابيعاتتى قورعاپ قالۋدىڭ جالعىز ءتاسىلى - حيميادان باس تارتۋ.

- العاشقى كورسەتىلىمىڭىز، دەبيۋتىڭىز ەسىڭىزدە مە؟ سوعان توقتالىپ وتسەڭىز...

- ەسىمدە جوق. ەسىمدە قالعانى - ءتۇرلى- ءتۇستى تۇستەر، Kazakhstan Fashion Week جوباسىنىڭ ارت- ديرەكتورى الەكسەي چجەننىڭ ايتقان كەڭەستەرى. كۇيگەلەكتىككە بوي الدىرماي، جۇمىس بارىسىندا ءوزىمدى جاقسى سەزىنىپ، دۇرىس باعىتتى تاڭداعانىمدى تۇسىنگەنمىن.

- New generation Open Way 2018 - قازاقستاندىق ءسان اپتالىعىنا قالاي تاپ بولدىڭىز؟ ودان قانداي تاجىريبە الدىڭىز؟

- كوللەدجگە تۇسەردەن ءبىر جىل بۇرىن مەن وتباسىمنىڭ سول كەزدەگى ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك جاعدايىن ەسكەرمەي، تەك ءوزىمنىڭ ارماندارىما نەگىزدەلگەن ومىرلىك جوسپار قۇرىپ تاستاعانمىن. وسىلايشا ارمانىمنىڭ قاڭقاسى پايدا بولدى: بايقاۋ - جۇلدەلى ورىن - ءسان اپتالىعى. قازاقستانداعى ءسان اپتالىعىنا قاتىسۋ - مەنىڭ ومىرىمدەگى ەڭ باعالى تاجىريبەنىڭ ءبىرى بولدى. بۇل كوللەدجدە وقىعان 3 جىلدا العان تاجىريبەمە قاراعاندا ماڭىزدىراق تاجىريبە بولعان سياقتى. ەرەسەكتەرگە قاجەتتى تاجىريبە الۋ - ۇيرەنۋدىڭ ەڭ جاقسى ءتاسىلى.

- ۇلى بريتانياداعى University of Gloucestershire وقۋ ورنىنا ءتۇسىپسىز. ىرىكتەۋدەن قالاي ءوتتىڭىز؟

- بۇل - تولىق اقىلى تۇردە وقيتىن وقۋ. مەنى بىردەن باكالاۆرياتقا قابىلداپ، ايتارلىقتاي جەڭىلدىك جاسادى. بريتانيادا بريتانيالىق ستۋدەنتتەر دە، شەتەلدىك ستۋدەنتتەر دە وتەتىن Art-Foundation جۇيەسى بار، ءبىراق باسشىلىق مەنى بىردەن باكالاۆرياتقا شاقىردى. ول جاقتا بولاشاق ءومىرىن ءدال وسى سالامەن بايلانىستىراتىندارىن دالەلدەگەندەرگە عانا گرانت بەرىلەدى. ويتپەگەن جاعدايدا مەملەكەت بولاشاعىن قانداي ماماندىقپەن بايلانىستىرارىن بىلمەيتىندەرگە بوسقا قاراجات جۇمساۋشى ەدى. مەن وقۋعا ءتۇسۋ ءۇشىن ءوزىمنىڭ وقۋشى رەتىندە جانە كوممەرتسيالىق ماقساتتا جاساعان ۇلگىلەرىمدى كورسەتتىم.

- ءسىزدى نە شابىتتاندىرادى؟

- سۋرەتشىلەردى كەز كەلگەن نارسەدەن شابىت الۋعا ۇيرەتەدى. مىسالى، ءسان الەمىنە قاتىسى جوق الدەبىر زاتتى بەرەدى دە، سونىڭ نەگىزىندە كوللەكسيا جاساۋ تۋرالى تاپسىرما بەرەدى. مەنى راسىمەن كەز كەلگەن نارسە شابىتتاندىرادى. فيلم كورگەندى ۇناتامىن. ول دا ماعان شابىت سىيلايدى. الەمدى جاقسى جاققا وزگەرتىپ، ءتۇرلى تۇسكە «بوياعىم» كەلەدى. سۇلۋلىق پەن ادام ەگىز ۇعىم، مەن ءوز شىعارماشىلىعىم ارقىلى وسىنى كورسەتكىم كەلەدى. ەڭ باسىتى - ءبىر ورىندا تۇرىپ قالماي، العا قاراي ۇمتىلۋ كەرەك. مەن ءوزىم جۇرگەن سالانى جاقسى كورەمىن، مەنى قوزعايتىن كۇش تە - وسى.

- ءوزىڭىز تاڭداعان سالادا نەنى وزگەرتكىڭىز كەلەدى؟

- قازىرگى ۋاقىتتا ادامداردىڭ تاڭداۋ مۇمكىندىگى كوپ. بارلىق ادامعا ەرىك بەرىلگەن. بۇرىن ءسان الەمىنىڭ وزىنە ءتان ەرەجەلەرى بولعان، ال ءقازىر ولاي ەمەس. مۇمكىن بۇل دا دۇرىس شىعار: ءار ادام قانداي كيىم ۇلگىسىن تاڭدايتىنىن، قانداي كەيىپتە بولعىسى كەلەتىنىن ءوزى تاڭدايدى. قازىرگى ۋاقىتتا بار كۇش- جىگەرىمدى وقۋعا قاراجات جيناۋعا جۇمساپ جاتىرمىن. پورترەت سالامىن، ءبىراق كيىم ديزاينىن جاساۋدان ەشقاشان الىستاپ كەتپەيمىن. «الەمدەگى ەڭ جاس ديزاينەر» Start-Time جوباسىنا قاتىسقاندارعا ارناپ پورترەت سالامىن. سونداي- اق، كيىم- كەشەكتىڭ جاڭا كوللەكتسياسىن جاساپ ءجۇرمىن، ءبىراق بۇل بىردەسە جۇزەگە اسىرىپ جاتقان جويۋا بولعاندىقتان - تولىق اقپاراتتى ازىرگە ايتا المايمىن...

- ءسىز start-time.kz كراۋدفاندينگتى ىسكە قوستىڭىز. بۇل تۋرالى قايدان ءبىلدىڭىز؟ نە ءۇشىن مۇنداي شەشىمگە كەلدىڭىز؟

- انام مەنى مەن ءىنىمدى جالعىز باعىپ- قاعۋدا. ول - سۋرەتشى، ءارى پەداگوگ. اقىلى وقۋىما قاراجات جەتكىلىكسىز. مەنىڭ وقۋىما قاجەتتى قاراجاتتى بىرلەسىپ جيناۋعا تىرىسامىز. ەلەڭ ەتىپ، قولداۋ بىلدىرگەندەرگە العىسىم زور!

- العا قويعان ماقساتىڭىز، جوسپارىڭىزبەن بولىسە الاسىز با؟

- ءوزىم جۇرگەن سالانىڭ كاسىبي مامانى بولىپ، وسى ءداۋىردىڭ كەرەمەت شەبەرى اتانعىم كەلەدى. قازىرگى ۋاقىتتا جاس ديزاينەرلەر وتە كوپ، ءار كۇن سايىن جاڭا ەسىمدى ءبىلىپ جاتامىز، ءبىراق ءالى كۇنگە دەيىن لاگەرفەلد سياقتى تۇلعا تۋعان جوق. كەنزونىڭ ومىردەن وزعانىنا كوپ بولعان جوق، بيىل ماككۋيننىڭ ومىردەن وزعانىنا ون جىل بولادى. ءدال سونداي تۇلعالار - ساۋساقپەن سانارلىقتاي عانا. مەن سولاردىڭ ءىزىن باسىپ، ءىسىن جالعاستىرعىم كەلەدى. اتالعان تۇلعالاردىڭ ءىزىن لايىقتى تۇردە جالقاستىرۋشىلار ىشىندە ءبىر قازاقتىڭ ەسىمى جوق، مەن بۇل ولقىلىقتىڭ ورنىن تولتىرعىم كەلەدى. قازاقستان تۋرالى بىرنەشە تالانتتى انشىلەر ارقىلى عانا بىلەتىندەر بار، بۇل ازدىق ەتەدى.

- كوروناۆيرۋس ىندەتى كەزىندە ۋاقىتىڭىز قالاي ءوتتى؟

- بۇل مەن ءۇشىن وتە اۋىر جاعداي بولدى. مەن قاربالاس ومىرگە، ەشتەڭەگە قولىم تيمەي جۇرۋگە ۇيرەنىپ قالعان اداممىن. وقۋ مەن 14-15 ساعاتتىق جۇمىس كۇنىن قوسقاندا بۇلاي شارشاپ كورمەگەم. ومىرىمدە بۇدان ارتىق جامان نارسە بولىپ كورمەگەن سياقتى سەزىمدە بولدىم. كوروناۆيرۋس ىندەتى باستالعانعا دەيىن مەنى پاريج، لوندون، نيۋ- يوركتە وتەتىن ءسان اپتالىعىنا شاقىرعان ەدى. بۇل تۋرالى كارانتين باستالعاننان كەيىن ون كۇن وتكەننەن كەيىن ءبىلدىم. الداعى ۋاقىتتا تاعى دا وسىنداي مۇمكىندىك تۋادى، ءبىراق مەن ءبىلىم الاتىن، تاجىريبە جينايتىن ۋاقىتىمدى بوسقا وتكىزىپ العىم كەلمەيدى.

- سۇحباتىڭىز ءۇشىن راحمەت!

اۆتور: زارينا قاھارمان