التاي وڭىرىندە كونەدەن كەلە جاتقان حالىقتىق، اڭىز كۇيلەر ساقتالعان - قىتايدا تۇراتىن كۇيشى سايراش جارمۇحامەت ۇلى

None
None
نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - بۇگىن قازاق ەلىندە ايتۋلى مەرەكە - ۇلتتىق دومبىرا كۇنى. بارشا قازاق ءۇشىن ەرەكشە وسىناۋ كۇنگە بايلانىستى قازىرگى كۇنگى التاي كۇيشىلىك مەكتەبىنىڭ نەگىزگى ورىنداۋشىلارىنىڭ ءبىرى، قىتاي ەلىندە تۇراتىن قانداسىمىز، بەلگىلى كۇيشى سايراش جارمۇحامەت ۇلى ءوز قۇتتىقتاۋىن جولدادى.

الەمنىڭ قاي بۇرىشىندا جۇرسە دە «ناعىز قازاق - دومبىرا!» دەگەن ۇستانىممەن ءومىر سۇرەتىن قازاق حالقى ءۇشىن اتا مۇرا دومبىرانىڭ الار ورىنى ەرەكشە! كوشەلى كۇيشى، قىتاي جەرىندە كەڭىنەن تانىلعان سايراش جارمۇحامەت ۇلىنىڭ اقجارما تىلەگىندە، التاي جەرىندەگى كۇيشىلىك مەكتەپ تۋرالى وي ءوربىتىپ جانە دومبىرا كۇنى مەرەكەسىنىڭ ءداستۇرلى ءتول ونەرىمىزدى ۇلىقتاپ، قوعامعا، جاس ۇرپاققا ناسيحاتتاۋدا ماڭىزى ەرەكشە ەكەنىن ايتقان.

«التاي تۇركى جۇرتىنىڭ كىندىك مەكەنى. سوندىقتاندا ەرتە زاماندارداعى مادەنيەتىمىزدىڭ كونە ءىز- سورابىن التاي جەرىنەن ىزدەگەنىمىز ابزال. كۇي تۋرالى ايتار بولساق تا، بۇل وڭىردە ەڭ ەجەلگى، كونەدەن كەلە جاتقان حالىقتىق، اڭىز كۇيلەر كوپتەپ كەزدەسەدى. ول كۇيلەردەن ەسكى زاماندارداعى قوڭىر ءۇندى دىبىستاردى اڭعاراسىڭ. وسى وڭىردە دامىپ، بۇگىنگە جەتكەن التاي- تارباعاتاي كۇيلەرىنىڭ ۇزدىك وكىلدەرى دەپ بايجىگىت، بەيسەنبى دونەنباي ۇلى، شالاپ ساۋداگەر ۇلى، قايراقباي شالەكەن ۇلى، تايىر بەلگىباي ۇلى سەكىلدى داۋلەسكەر كۇيشىلەردى اتاۋعا بولادى.

ال وسى كۇيشىلەردىڭ ءداستۇرىن جالعاستىرعان ساۋساعىنان كۇي ساۋلاعان، قىتاي قازاقتارىنىڭ ورتاسىندا كەڭ تانىلعان داۋلەت حالىق ۇلى - مەنىڭ اۋىلداسىم ءارى ۇستازىم بولدى. مەن داۋلەت حالىق ۇلىن كونە كۇيشىلەردىڭ ءداستۇرىن جالعاستىرۋشى دەپ اتاۋىمنىڭ وزىندىك سەبەبى دە بار. قازىرگى جاس بۋىن كۇيشىلەر ءبىر كۇيدى ءبارى زاۋىتتان شىققانداي ەتىپ ءبىر مانەرمەن ورىندايدى. ال بۇرىنعى كويشىلەردىڭ ءاربىرىنىڭ ءوز مانەرى، ءتاسىلى بولعان. داۋكەڭ سونداي ءوز شەرتۋ مانەرىن، قاعىس ءتاسىلىن، دارا شەبەرلىگىن قالىپتاستىرعان كۇيشى ەدى. كۇي شەرتكەندە باسقا كۇيشىلەردە كەزدەسپەيتىن وزگەشە جاڭعىرىق دىبىستاردى قوسىپ، كۇيدىڭ بولمىسىن بايىتاتىن.

مەن بالا كۇنىمنەن وسى اعالارىما ەلىكتەپ، كۇي ونەرىنە ىقىلاسىم اۋىپ، دومبىرا شەرتۋگە اۋەستەندىم. قازىرگى كۇنگە دەيىن 50 جىلعا جۋىق وسى ونەردىڭ جالىنا جارماسىپ ءومىر ءسۇرىپ كەلەم. ۇلتتىق ونەرگە حال- قادىرىمشە ادال بولىپ، حالىققا، ۇرپاققا كۇيىمدى شەرتىپ ناسيحاتتاپ ءجۇرمىن. كۇي قورجىنىمدا كونە كۇيلەر كوپ، ەسكى سىبىزعى كۇيلەرىن دە جاڭعىرتىپ دومبىراعا سالىپ شەرتەمىن. بوس ۋاقىتىمدا شەبەرحانامدا دومبىرا، قوبىز جاساۋمەن اينالىساتىن تاعى ءبىر ەرمەگىم بار. سوندىقتان ءومىرىمنىڭ ءمانى دە، ءسانى دە دومبىرا بولىپ ءجۇرىپ جاتىرمىن! ال، وسى اتامىزدان، انامىزدان كەلە جاتقان قاستەرلەيتىن دۇنيەمىز، اسىل مۇرامىز دومبىرانىڭ مەرەكەسى مەنىڭ ءوز مەرەكەمدەي ۇلكەن قۋانىشقا بولەيدى! ۇلتتىق ونەرىمىزدىڭ قادىرىنىڭ ارتۋى، ۇلىقتالۋى، تويلانۋى حالىقتىڭ مەرەيىن اسىراتىنى ءشۇباسىز. كۇي ءداستۇرى ۇرپاقتان- ۇرپاققا اماناتتالىپ وركەندەپ، دامي بەرسىن! بەسىگىمىز كۇيمەن تەربەلسىن!»، - دەيدى كۇيشى سايراش جارمۇحامەت ۇلى.

اۆتور: باقىتجول كاكەش



سوڭعى جاڭالىقتار