اتاجۇرتتاعى ۇلىلار شاڭىراعى - شەتەلدەگى قازاقءتىلدى ب ا ق- قا شولۋ

قازاق كيىز ءۇيىنىڭ «تۇرلەنۋى» - جەنمين جيباو (People Daily)

اعىمداعى اپتادا قىتايلىق «جەنمين جيباو» اقپارات پورتالىندا وسىنداي تاقىرىپتا جازبا جاريالاندى. قىتايلىق ب ا ق- تىڭ دەرەگىنە سۇيەنسەك، شىنجاڭنىڭ كۇنەس اۋدانىنداعى قازاقتار كيىز ۇيدەن ءداستۇرلى قوناق ءۇي اشىپ شارۋاشىلىعىن دوڭگەلەنتىپ وتىر ەكەن.

كيىز ءۇي - «اتامىز - الاش، كەرەگەمىز - اعاش»، «كيىز تۋىرلىقتى، اعاش ۋىقتى قازاقپىز» دەپ، اتالى ءسوز ايتىپ قالدىرعان اتا- بابالارىمىزدىڭ نەگىزگى باسپاناسى. كيىز ءۇي - تەك قازاق حالقىنىڭ عانا ەمەس، بۇكىل تۇركى حالىقتارىنا ورتاق باسپانا بولسا دا، ونى قاستەرلەپ ۇستاپ، عاسىردان عاسىرعا ءمان- ماڭىزىن وزگەرتپەي جەتكىزگەن قازاق حالقى ەكەنى بەلگىلى.

«كۇنەس اۋدانىندا تۇراتىن قاينار ەسىمدى قازاق ازاماتى 2018 -جىلدان بەرى كيىز ءۇي شارۋاشىلىعىمەن اينالىسىپ كەلەدى. ول ءوز اۋلاسىنا 5 كيىز ءۇي تىككەن. تابيعاتى تاماشا كۇنەسكە قىدىرا كەلگەن تۋريستەر ونىڭ ۇيىنە سوقپاي كەتپەيدى. جاقىنعى جىلداردان بەرى بۇرىنعى كوشىپ، قونىپ جۇرگەن قازاقتار مال شارۋاشىلىعىمەن عانا اينالىسپاي، بازارعا بەت بۇرعان. اتالعان اۋداندا كوپتەگەن مالشىلار دەمالىس ورىندارىندا كيىز ءۇي تىگىپ، ءداستۇرلى قوناق ۇيلەر اشا باستاعان. قازىر بۇل جەردە كيىز ءۇي قازاق ۇلتىنىڭ مادەني مۇراسى، جەرگىلىكتى ورىنداعى ۇلتتىق سالت- ءداستۇردىڭ ايىرىقشا بەلگىسى سانالادى» دەپ جازادى «جەنمين جيباو».

قازاق مالشىلارى مىڭعىرعان مالىمەن بىرگە كوكتەۋگە كوشتى - تيانشاننەت

ءساۋىر ايىنىڭ 15-نەن شىنجاڭنىڭ التاي ايماعى بۋرىلتوعاي اۋدانىنداعى قازاق باقتاشىلارى كوكتەۋگە كوشتى، دەپ حابارلايدى قىتايدىڭ تيانشاننەت اقپارات پورتالى.

اتالعان اقپارات كوزىنىڭ دەرەگىنە سۇيەنسەك، ءساۋىر ايى كىرىسىمەن التاي ايماعىنىڭ بۋرىلتوعاي اۋدانىنداعى مالشىلارى ءار جىلى وسى ۋاقىتتا كوشى- قون جۇمىسىن باستاپ كەتەدى. بۇل اۋداندا بيىل 700-دەن استام مالشى وتباسى 480 مىڭ باس مالدى قىستاۋدان كوكتەۋگە كوشىرگەن.

«جەرگىلىكتى ۇكىمەت پارمەندى شارالار قولدانىپ، حالىقتى كەدەيلىكتەن قۇتقارۋ ءۇشىن ءداستۇرلى شارۋاشىلىقتى دامىتىپ، مالشىلاردىڭ تۇرمىس جاعدايىنىڭ جاقسارۋىنا كومەكتەسۋدە» دەپ جازادى تيانشاننەت.

وليمپيادا چەمپيونى 2 جىلعا جارىستان شەتتەتىلدى – ءو ز ا

حالىقارالىق اۋىر اتلەتيكا قاۋىمداستىعى وسى سپورت تۇرىنەن ريو-2016 وليمپياداسىنىڭ رەكوردشى جەڭىمپازى، وزبەكستاندىق رۋسلان نۋريددينوۆتى دوپينگكە قارسى ەرەجەنى بۇزعانى ءۇشىن 2 جىلعا بارلىق جارىستاردان شەتتەتتى، دەپ حابارلايدى «ءو ز ا».

مۇنداي شەشىم 2012 -جىلعى لوندون وليمپياداسى ويىندارىنداعى دوپينگ اناليزدەردى 2018 -جىلى قايتا ساراپتاۋ ناتيجەسىندە قابىلدانعان. ءو ز ا- نىڭ كەلتىرگەن دەرەگىنە سۇيەنسەك، 2019 -جىل سپورت جونىندەگى اربيتراج سوتى (CAS) وزبەكستاندىق اۋىر اتلەتشى رۋسلان نۋريددينوۆتى دوپينگكە قارسى ەرەجەنى بۇزعانى ءۇشىن لوندون-2012 وليمپياداسىندا العان جۇلدەسى، توپتاعان ۇپايى، مەدال جانە سىيلىقتارىن قايتارىپ العان. سونداي- اق، سپورتشىنىڭ كەلەسى مانسابىنا بايلانىستى شەشىمدى قابىلداۋ ءۇشىن حالىقارالىق اۋىر اتلەتيكا قاۋىمداستىعىنا جىبەرىلگەن بولاتىن.

قاۋىمداستىق اۋىر اتلەتكە ەكى جىل بارلىق جارىستاردان شەتتەتۋ جازاسىن قولداۋ جايلى شەشىم قابىلداپ، جازا مەرزىمىن 2018 -جىل 18 - جەلتوقساننان 2020 -جىل 17 - جەلتوقسانعا دەيىن ەتىپ بەلگىلەگەن.

«ءاندىجان وبلىسىنىڭ تۋماسى رۋسلان نۋريددينوۆ لوندون-2012 وليمپياداسىندا 105 كەلى سالماقتا 4-ورىندى يەلەنگەن ەدى. ال دوپينگ داۋىنا بايلانىستى جاعداي ونىڭ 2016 -جىل ريو- دە- جانەيرودا وتكەن وليمپيادادا العان ماراپاتىنا اسەر ەتپەيدى»، دەپ تۇيىندەيدى وزبەكستاندىق ب ا ق.

يراندا 76 مىڭنان استام ادام كوروناۆيرۋستان جازىلىپ شىقتى – «فارس» اقپارات اگەنتتىگى

دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، وسى ۋاقىتقا دەيىن يراندا كوروناۆيرۋس جۇقتىرعان 76 مىڭنان استام ادام ەمدەلىپ، اۋرۋحانالاردان شىعارىلدى، دەپ حابارلايدى parstoday .

اتالعان اقپارات كوزىنىڭ دەرەگىنشە، كوروناۆيرۋسپەن كۇرەستىڭ ەكىنشى كەزەڭىندە ەلدە 23 ميلليون ادامعا سكرينينگ جاسالعان.

«فارس» اقپارات اگەنتتىگىنىڭ كەلتىرگەن دەرەگىنە سۇيەنسەك، يراندا 95000-نان اسا ادام قاۋىپتى ىندەتتى جۇقتىرعان. بۇگىنگى كۇنگە دەيىن 76318 ناۋقاس ساۋىعىپ، اۋرۋحانالاردان شىعارىلعان. جۇما كۇنى يراننىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ قوعاممەن بايلانىس جانە اقپارات ورتالىعىنىڭ جەتەكشىسى كيانۋش جاھانپۋر COVID-19 ستاتيستيكاسى بويىنشا سوڭعى 24 ساعات ىشىندە 1,006 جاڭا ناۋقاستىڭ تىركەلگەنىن مالىمدەدى. ونىڭ ايتۋىنشا، يراندا كوروناۆيرۋستى جۇقتىرعانداردىڭ جالپى سانى 95,646 ادامعا جەتكەن.

«كيانۋش جاھانپۋر سوڭعى 24 ساعات ىشىندە 63 ادامنىڭ قايتىس بولعانىن ايتا كەلە، يراندا كوروناۆيرۋس اۋرۋىنان قازا تاپقاندار سانى 6091 ادامعا جەتكەنىن حابارلادى»، دەپ جازدى يراندىق ب ا ق.

موڭعوليادا مۇناي ەكسپورتى % 80.6 ازايدى - Kaznews

موڭعوليانىڭ ءساۋىر ايىنىڭ العاشقى اپتاسىنداعى تاۋار ەكسپورتى - 148.5 ميلليون دوللار، ال يمپورت كولەمى - 198. 5 ميلليون دوللاردى قۇراعانىن حابارلايدى موڭعوليالىق Kaznews اقپارات پورتالى.

«ەكسپورت كولەمىن وتكەن جىلعى كورسەتكىشپەن سالىستىرعاندا كومىر 5,855 مىڭ تونناعا (62.4 پايىز)، مىس كونسەنتراتى 61 مىڭ تونناعا (14.6 پايىز)، شيكى مۇناي 1,498 مىڭ باررەل ياعني 80.6 پايىزعا ازايعان»، دەپ جازادى موڭعوليالىق ب ا ق.

1600 جىلدىق تابىت تابىلدى - TRT

تابىتتىڭ ۇزىندىعى - 1 مەتر 75 سانتيمەتر، ەنى - 33 سانتيمەتر، دەپ حابارلايدى تۇركيا راديو تەلەۆيزيا پورتالى.

مىسىرلىق ارحەولوگتار مىسىردىڭ وڭتۇستىگىندەگى لۋكسور قالاسىندا پەرعاۋىندار داۋىرىنەن قالعان 1600 جىلدىق تابىت تاپقان. تۇركيا راديو تەلەۆيزيا اگەنتتىگىنىڭ حابارىنا قاراعاندا، مىسىرداعى لۋكسور قالاسىنىڭ زيرا ءابۋ نەجە ايماعىندا جۇرگىزىلگەن قازبالاردا 17- پەرعاۋىن اۋلەتى داۋىرىنە تيەسىلى شامامەن 1600 جىلدىق تاقتايدان جاسالعان تابىت جارىققا شىعارىلعان.

«تابىتتىڭ ىشىندە بالزامدالعان 15-16 جاسار ءبىر ايەل جاتقانى، قۇلاعىنىڭ بىرىندە دوڭگەلەك باقىردان سىرعا بار ەكەنى ايتىلدى. مىسىر تۋىندىلارى جوعارى باسقارماسىنىڭ ءتوراعاسى مۇحاممەد ابدۋلبەدي اتالعان مۋميانىڭ موينىندا اسىل تاستاردان جاسالعان ءتورت مونشاق بار ەكەنىن ايتتى»، دەپ جازادى تۇركيالىق اقپارات كوزى.

اتاجۇرتتاعى ۇلىلار شاڭىراعى – Kaznews

«اتاجۇرتىم شالعايدا، اسىعا جەتەر كۇن قايدا؟» دەپ اتالار اڭگىمەسىن باستاعاندا-اق، ساقالدارى ساعىنىشتىڭ ءمولدىر كەرمەگىنە مالشىنىپ شىعا كەلۋشى ەدى» دەپ باستالادى Kaznews - تەگى ماقالا.

«قۇتتى اتاجۇرت - قازاقستان مەملەكەتىنىڭ تاۋەلسىزدىك الىپ، شەكاراسىن شەگەندەگەننەن كەيىن 1992 -جىلى 28 - قىركۇيەكتەن 4 - قازانعا دەيىن دۇنيەءجۇزى قازاقتارىنىڭ تۇڭعىش قۇرىلتايى ءوتتى. سول قۇرىلتايدا تۇڭعىش پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ «قۇشاعىمىز باۋىرلارعا اشىق» اتتى جولداۋى شەتتەگى قازاقتارعا «ۇلى كوشتىڭ» تيەگىن اعىتقانى ءمالىم. ايتكەنمەن، شەتەلدەگى قانداستار اتاجۇرتقا ءبىرىڭعاي كوشىپ تە كەتكەن جوق. كەيبىرەۋلەرىنىڭ جاعدايى كەلمەدى، كەيى مەكەندەپ قالعان جات ەلدەگى ۇيرەنشىكتى جەرىن قيىپ كەتە المادى»، دەيدى جازبا اۆتورى.

تۇڭعىش پرەزيدەنت ن. نازاربايەۆتىڭ قانداستارىمىزدى وتانىنا ورالتۋدا ءبىلىم ىزدەگەن قازاق جاستارىنىڭ ۇلى وتانعا دەگەن ىنتاسىن وياتقانى باياندالادى. «سونىڭ ناتيجەسىندە ءبىز سەكىلدى اتامەكەننەن ءبىلىم الۋدى ارمانداعان جاستارعا ءبىرتالاي ۇتىمدى دا جايلى جاعداي جاسالدى»، دەيدى اۆتور.

بۇل ماقالادا ءال- فارابي اتىنداعى قازۇۋ ءسوز بولادى. اۆتور اتالعان جوعارى وقۋ ورنىنىڭ ۇزاق تاريحىن ايتا كەلە، قازۇۋ- دە قازاقتىڭ ۇلى تۇلعالارىنىڭ ساباق بەرىپ، ۇستازدىق مىندەت اتقارعانىن، وسىندا وقىپ ءبىلىمىن شىڭداعان ءبىرتۋار دارىن يەلەرىنىڭ قاتارى از ەمەس ەكەنىن تىلگە تيەك ەتەدى. مۇندا الدىمەن مۇحتار اۋەزوۆتىڭ ءتالىمىن العان زەينوللا قابدولوۆ، قيرابايەۆتار ەسكە تۇسەتىنىن ايتادى.

«قازاق زيالىلارىنىڭ ماڭداي الدى ماڭماڭگەرلەرى دە وسى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ قابىرعاسىندا ءبىلىم العان. اتاپ ايتار بولساق، ب. كەنجەبايەۆ، ءا. كەكىلبايەۆ، م. ماعاۋين، دۋلات يسابەكوۆ، ق. مىرزا- ءالى، ت. مولداعاليەۆ، ت. جۇرتباي، ج. ەرمان، ن. ورازالين، و. سۇلەيمەنوۆ، ءا. نۇرشايىقوۆ، ر. الشانوۆ سەكىلدى داڭقتى تۇلعالاردى تىزبەكتەپ ايتا بەرۋگە بولادى»، دەپ جازادى اۆتور.

ماقالا سوڭىندا قازاقستاننىڭ اتالمىش جوعارى وقۋ ورنى 2001 -جىلدان باستاپ ج و و- نا دايىندىق كۋرستارىن اشقانى ايتىلادى. «2001 -جىلدان بەرى دايىندىق كۋرسى اشىلىپ، اتامەكەنىن اڭساپ كەلگەن شەتەلدەگى بىلىمگە جانى قۇشتار قازاق دياسپوراسىن قاناتتاندىرىپ كەلەدى. وركەن جايا بەر، ۇلىلاردى ۇشىرعان قارا شاڭىراعىم» دەپ تۇيىندەلەدى بۇل ماقالا.

اۆتور: بەيسەن سۇلتان