ابىلايدىڭ ءتۇسى
سول ءتۇسىن بۇقارەكەڭە جورىتقان ەكەن. ابىلايحان تۇسىندە قۇبىلاعا قاراي بارا جاتسا، ءبىر بيىك اسپان ءزاۋلىم بايتەرەك كورەدى.
ميداي دالادا سول بايتەرەككە بارسا، تۇبىندە ءبىر جولبارىس جاتىر ەكەن. ول جولبارىس ابىلايدى كورە سالا كەلىپ الىسادى. ابىلاي دا جولبارىسپەن الىسىپ ءجۇرىپ، قولىنداعى قانجارىمەن ءىشىن جارىپ ءولتىرىپتى. ونىڭ ىشىنەن ءبىر قاسقىر شىعا كەلىپ، ول تاعى الىسىپتى.
ابىلاي ونى دا جەڭىپ ءولتىرىپتى. ونىڭ ىشىنەن ءبىر تۇلكى شىعا كەلىپ، و دا الىسىپتى. ونىڭ ىشىنەن ءبىر قويان شىعا كەلىپتى. ءىشىن جارعاندا ونىڭ ىشىنەن ءبىر كۇزەن شىعا كەلىپ، و دا الىستى. ونىڭ ءىشىن جارىپ جىبەرسە، قوڭىر شولاق تىشقان شىعادى. مىنە كورگەن ءتۇسى وسى ەكەن.
بۇقارەكەڭ كەلەشەك زامانعا جانە ابىلايدىڭ كەيىنگى ۇرپاقتارىنا كەلتىرىپ بىلاي جورىپتى:
- بايتەرەك كورگەنىڭ - ءوزىڭنىڭ وسى كۇندەگى حاندىق باقىتىڭ. ءوزىڭنىڭ جولبارىستاي ايباتىڭ، حان، سالتاناتتى ۋاقىتىڭ. وزىڭنەن تۋعان ءبىر بالاڭ ايۋداي بولىپ تۋىپ، ءوزىڭنىڭ حاندىق ورنىڭا تۇرىپ، وزىڭدەي بولىپ قالماققا، جاۋعا ايۋداي بولىپ شابادى ەكەن.
ونان تۋعان بالالار قاسقىرداي بولادى ەكەن. ونان كەيىنگى ادامدار تۇلكىدەي ءبىرىن-ءبىرى الداپ، ارباپ، سۇم زامانعا يە بولادى ەكەن. ونان كەيىنگى ادامدارعا ءبىر قورقۋ، ۇركۋ، جەبىر، جەسىر تار ۋاقىت بولادى ەكەن. ودان كەيىنگىلەردىڭ كورگەن ۋاقىتى باستارىنا كەلەتىن ءبىر قوڭىر شولاق تىشقانداي بولىپ ءجۇرىپ كۇن كورەتىن ۋاقىت بولادى ەكەن. زاماننىڭ اقىرى تايانعاندا ادام بالاسىنا كەزدەسەتىن ۋاقىت كۇزەن سەكىلدى بولار. اياعى تىشقان بولىپ، دۇنيە ءسويتىپ تاۋسىلادىداعى.
بۇقار ءتۇسىن جورىپ ايتقان سوڭ ابىلاي بۇل سوزىنە قۇلاق قويىپ، سونان سوڭ سامارقان شاھارىنا ەلشى جىبەرىپتى: «ۇرىسىم، سوعىسىم جوق. اۋليەلەرگە زيارات قىلعالى كەلدىم. وسى جەردەن قايتامىن» دەپ. سامارقان، بۇقار جۇرتى قورقىسىپ تۇر ەكەن. مۇنان بۇرىن قوسىنى قازاق بولىپ ون ءۇش پاتشا ول شاھارلاردى العان ەكەن.
«قوسىنى قازاق بولدى دەگەنشە، بۇ دۇنيە تار، سارتتارعا ازاپ بولدى» دەيدى ەكەن. ابىلاي حاننان بۇل ءسوزدى ەستىگەن سوڭ سامارقان حالقى قۋانىپ، تارتۋ، تارالعى، سىيمەن كەلىپ، حاندى كورىپ كوڭىلدەرى سونداي تىندى.