قازاقستان قالالارى بويىنشا قۇربان ايت نامازىنىڭ ۋاقىتتارى

قۇربان ايت نامازى نۇر-سۇلتان ۋاقىتىمەن:

1. نۇر- سۇلتان؛ ساعات - 7:00

2. الماتى؛ ساعات - 7:00

3. الماتى وبل؛ ساعات - 7:00

4. اقتوبە؛ ساعات - 7:00

5. اقمولا؛ ساعات - 7:00

6. اتىراۋ؛ ساعات - 7:00

7. ب ق و؛ ساعات - 7:00

8. قاراعاندى؛ ساعات - 7:00

9. قوستاناي؛ ساعات - 8:00

10. قىزىلوردا؛ ساعات - 7:00

11. ماڭعىستاۋ؛ ساعات - 7:00

12. تۇركىستان وبلىسى؛ ساعات - 7:15

13. شىمكەنت؛ ساعات - 7:15

14. پاۆلودار؛ ساعات - 7:00

15. سەمەي؛ ساعات - 7:00

16. س ق و؛ ساعات - 7:00

17. تالدىقورعان؛ ساعات - 7:00

18. ش ق و؛ ساعات - 7:00

19. جامبىل؛ ساعات - 7:00

قۇربان شالۋ قالاي جۇزەگە اسادى؟

يبراھيم پايعامباردىڭ (ع. س.) باستاپ كەتكەن جولى، سۇننەتى بولىپ تابىلاتىن قۇربان شالۋ قۇلشىلىعىن سوڭعى پايعامبار مۇحاممەد (س. ع. س. ) قايتا جاڭعىرتىپ، ۇممەتىنە بۇل ءىستى مىندەتتەدى. اللانىڭ ارداقتى ەلشىسى ءبىر حاديسىندە «كىمنىڭ مۇمكىندىگى بولا تۇرىپ، قۇرباندىق شالماسا، ءبىزدىڭ ناماز وقيتىن ورىندارىمىزعا جاقىنداماسىن»، - دەگەن. اللا تاعالا ءوزىنىڭ قاسيەتتى كىتابى قۇران كارىمدە: «راببىڭ ءۇشىن ناماز وقى، قۇربان شال!»، - دەپ بۇيىرعان. جوعارىداعى حاديس پەن اياتقا سۇيەنگەن حانافي مازھابىنىڭ عۇلامالارى ايت نامازىن وقۋ مەن قۇربان شالۋدى ءۋاجىپ، ياعني مىندەتتى ءدىني امالعا جاتقىزعان.

«قۇربان ايت» ءسوز تىركەسىنىڭ ەتيمولوگياسىنا توقتالار بولساق، «اللاعا جاقىن بولۋ» دەگەن ماعىنانى بەرەتىن «قۇربان» ءسوزى تۇركى تىلدەس حالىقتارعا پارسىدان ەنگەن ءسوز بولىپ تابىلادى. ال تۇپتەپ كەلگەندە، «قۇربان» ءسوزىنىڭ ءتۇبىرى «جاقىندىق» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەتىن ارابتىڭ «قۋرب» دەگەن سوزىنەن شىعادى. «ايت» دەگەن «جىلدا اينالىپ كەلەتىن مەيرام» دەگەندى بىلدىرەتىن ارابتىڭ ءسوزى. ارابتار «قۇربان ايت» دەپ قولدانبايدى. ولار بۇل ءسوزدىڭ ورنىنا «ييد-ءال- ادحا» دەگەن ءسوزدى قولدانادى.

ق م د ب ماقۇلداعان كۇنتىزبە بويىنشا بيىلعى جىلى قۇربان ايتتىڭ ءبىرىنشى كۇنى تامىزدىڭ 11-نە سايكەس كەلەدى. جالپى قۇربان ايت 4 كۇنگە سوزىلادى. ونىڭ العاشقى 3 كۇنىندە قۇرباندىق شالىنسا، سوڭعى ءتورتىنشى كۇنى تەك دۇعالار وقىلىپ، سالاۋات، تاشريق تاكپىرلەرى ايتىلادى. ايت نامازى وقىلىپ بىتە سالىسىمەن مۇسىلمان جۇرتشىلىعى اللاعا ارناعان قۇرباندىقتارىن شالا باستايدى. قۇرباندىق شالۋ ءۇش كۇنگە سوزىلادى.

ءۇشىنشى كۇنى كۇن باتۋعا از ۋاقىت قالا قۇرباندىق شالۋ توقتايدى. عۇلاما يمام مالىكتىڭ ء«ال- مۋاتتا» اتتى ەڭبەگىندە ساحابا ابدۋللا يبن ومار: «قۇربان شالۋ ء(بىرىنشى) ايت كۇنىنەن كەيىن ەكى كۇن»، - دەگەن. ال يمام ءال-ءبايھاقيدىڭ «ءاس-سۋنان» اتتى كىتابىندا ساحابا ءالي: «قۇربان شالۋ ء(بىرىنشى) ايت كۇنىنەن كەيىن ەكى كۇن»، - دەسە، ساحابا ءاناس: «مال باۋىزداۋ قۇرباندىق كۇنىنەن كەيىن ەكى كۇنگە سوزىلادى»، - دەگەن. بارلىعى ءۇش كۇن.

قۇرباندىققا قانداي مال ءتۇرىن شالۋعا بولادى؟

قۇرباندىققا قوي، ەشكى، سيىر جانە تۇيە شالىنادى. ەڭ كەمىندە ەشكى ءبىر جاسقا، سيىر ەكى جاسقا، ال تۇيە بەس جاسقا تولعان بولۋى مىندەتتى. قويدىڭ التى ايلىق توقتىسى دا قۇرباندىققا جارامدى بولىپ تابىلادى. مالدىڭ ەركەگى دە، ۇرعاشىسى دا شالىنا بەرەدى. ۋاق مالدى ءبىر ادام، ال ءىرى قارانى ءبىر ادامنان جەتى ادامعا دەيىن بىرىگىپ شالۋىنا بولادى. اتالمىش مالداردان بولەك، جىلقى، ۇيرەك، قاز، تاۋىق، قويان جانە ت. ب. قۇرباندىققا جارامسىز بولىپ تابىلادى.

قۇرباندىق شالۋ ءبىر وتباسىنا ەمەس، اۋقاتتى ايەل- ەركەك ءار مۇسىلمانعا بولەك مىندەتتەلەدى. مىسالى ءبىر وتباسىندا ۇيگە كىرىس كەلتىرەتىن بىرنەشە كىسى بولىپ، ولاردىڭ ءارقايسىسى اۋقاتتى بولسا، بارلىعى بولەك قۇرباندىق شالۋعا ءتيىس بولادى. سونداي-اق، بىرىگىپ ءبىر ءىرى قارانى شالا الادى. ال ءبىر ۇيدە ءبىر كىسى عانا اۋقاتتى بولسا، وندا ءوزى عانا كەمىندە ءبىر قۇرباندىق شالۋعا مىندەتتى بولماق.

قۇرباندىق شالاتىن كىسى مالدى سويۋعا يكەمدى بولسا، ءوزى باۋىزداعانى ابزال. مالدى قيناپ قوياتىنداي بولسا، بىلىكتى كىسىنىڭ باۋىزداعانى دۇرىس. قالاي بولعاندا دا، مۇمكىندىگى بولسا، قۇرباندىعى شالىناردا قاسىنان تابىلعانى ابزال. مۇمكىندىگى بولماسا، وكىلىن جىبەرىپ، قاتىستىرۋىنا دا بولادى. قاساپشى جالداسا، اقىسىنا شالىنعان قۇرباندىقتىڭ مۇشەلەرىن بەرۋگە قاتاڭ تيىم سالىنادى. قاساپشىنىڭ اقىسى بولەك قاراجاتتان بەرىلۋگە ءتيىس. قاساپشى مۇقتاج جان بولسا، ەڭبەك- اقىسىن بولەك بەرۋمەن قاتار، قۇربان ەتىنەن وعان دا ۇلەس بەرۋگە بولادى.

قۇرباندىققا شالىناتىن مال قۇلاعىنىڭ جارتىسىنان كوبى كەسىلگەن، ءبىر كوزى جوق، جۇرە المايتىن كوتەرەم جانە ت. ب. كەمشىلىگى بولماۋى ءتيىس. پىشتىرىلگەن ەركەك مال قۇرباندىققا جارامدى بولىپ تابىلادى.

التى ايعا تولماعان توقتى قۇرباندىققا جاراي ما؟

قۇربان ايت كۇندەرى جىل سايىن جىلجىپ كەلە جاتقاندىقتان جىل باسىندا تۋىلعان قوزىلار ياعني بۇگىنگى 6 ايعا تولماعان توقتىلار قۇربان مالى بولۋعا جارامسىز. ال وسى 6 ايعا تولماعان توقتىنى قۇرباندىققا شالۋدى نيەت ەتىپ وتىرعان ادامدار بولسا، ونى ساتىپ ورنىنا قوي الۋى كەرەك. قۇرباندىق ءۇشىن ساتىپ الاتىن مالدىڭ جاسى دا ءدال وسىنداي بولماۋ ءتيىس.

قۇربان شالۋدىڭ ۋاقىتى

قۇربان شالۋدىڭ ۋاقىتى قۇربان ايتتىڭ ءبىرىنشى كۇنى ايت نامازىنان كەيىن باستالىپ، ايتىڭ ءۇشىنشى كۇنى اقشامعا از ۋاقىت قالعانعا دەيىن جالعاسادى. قانداي دا ءبىر ماڭىزدى شاريعي سەبەپكە بايلانىستى قۇربان ايت نامازىنا بارا الماي، ايت نامازىن وقىماعان كىسى ناماز وقىپ بولاتىنداي ۋاقىت وتكەننەن كەيىن قۇربانىن شالا بەرۋىنە بولادى. ايت نامازدان بۇرىن شالىنعان مال قۇرباندىققا ەسەپتەلمەيدى.

قۇرباندىق شالۋشى كىسى مالدى قىبلاعا قاراتىپ جاتقىزىپ، «بۇل مەنىڭ اتىمنان جانە وتباسىمنىڭ اتىنان» دەپ نيەت ەتىپ، «ءبيسميللاھي اللاھۋ اكبار»، - دەپ ايتىپ بارىپ، مالدى باۋىزدايدى.

سويىلعان قۇرباندىقتىڭ ەتى سۇننەت بويىنشا ۇشكە بولىنەدى. ءبىر بولىگى وزىنە، ءبىر بولىگى مۇقتاج جاندارعا، ال ءبىر بولىگى كورشىلەرىنە نەمەسە تۋىستارىنا تاراتىلىپ بەرىلەدى. ەتكە مۇقتاج بولسا، مالدىڭ ەتىن تولىعىمەن ءوزى الا الادى. ەتكە مۇقتاج بولماسا، تولىعىمەن تارقاتىپ بەرۋىنە دە بولادى.

كەلە جاتقان قۇربان ايت مەرەكەسى مۇباراك، قۇرباندىقتارىڭىز قابىل بولسىن!