ۇكى - سۇيەگى مەن قان تامىرىنا دەيىن «اقىل» دارىتقان قۇس

ۇكىلەر - سۇلۋ، ميستيكالىق، كەربەز قۇستاردىڭ ءبىرى. ءبىر قىزىعى، جابايى تابيعاتتى ءتۇسىرۋشى فوتوسۋرەتشىلەردىڭ تاماشا مودەلدەرى ەكەن.

ولاردىڭ كوزدەرى ءاربىر ۇساق- تۇيەك قيمىلداردى بايقاۋ قابىلەتىنە يە. كۇن ساۋلەسى تۇسكەندە، ۇكىلەردىڭ سارى كوزدەرى اعارادى، ال تۇندە كوزدەرى ەكى كىشكەنتاي كۇن سياقتى جارقىرايدى. ءتىپتى، جەتى قاراڭعى تۇندە دە، جەمتىكتىڭ قايدا تۇرعانىن انىقتاي الادى. كەيبىر مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك، كۇندىز دە كورە الادى ەكەن. ولاردىڭ ەستۋ قابىلەتتەرى دە جاقسى دامىعان. ءبىر قۇلاعى ەكىنشى قۇلاعىنان ۇلكەن بولىپ كەلەدى. باسىندا اسسيمەتريالى ورنالاسقان قۇلاقتارى دىبىس بەلگىلەرىن اجىراتىپ، جەمتىكتىڭ قاي جەردە ەكەنىن تەز انىقتاۋعا كومەكتەسەدى. ال، وعان كوز جەتكىزۋ ءۇشىن، باسىن بۇرىپ، الدىعا جانە ارتقا يزەپ تۇرادى دەسەدى.

ءبىر قىزىعى، ۇكىلەردىڭ ەڭ تانىمال ەرەكشەلىكتەرىنە - باسىن ەشقانداي قيىندىقسىز 360 گرادۋسقا دەيىن بۇرا الاتىندىعى جاتادى ەكەن. ءدال وسىنى ادامدار قايتالايتىن بولسا، باسىنا قان قۇيىلىپ، ەسىنەن تاناتىنى انىق.

امەريكالىق عالىمدار ۇكىنىڭ سۇيەكتەرى مەن قانتامىر جۇيەلەرى «اقىلدى» بولاتىنىن انىقتاعان. بۇل باسىن 270 گرادۋسقا بۇرعان جاعدايدا دا، تامىرلارعا زاقىم كەلتىرۋدەن قورعايدى. ۇكىلەر كوزدەرىن اينالدىرا المايدى. تابيعات ولاردى، جەمتىكتى ءتيىمدى اۋلاۋ ءۇشىن، باستارىن ەركىن بۇرا الاتىن ەتىپ جاراتقان.

گايلۋد پەن سۋرەتشى فابيان دە كوك- ميركادو ونداعان ءولى ۇكىلەردى زەرتتەپ، قيمىلدارى ارقىلى قۇرىلىمدارىمەن تانىسقان.

عالىمداردىڭ زەرتتەۋ ناتيجەلەرى بويىنشا، ادەتتە، ۇكىلەر جەمتىكتى بۇتىندەي جۇتىپ، وزىنە پايداسىز جەرىن (سۇيەكتەرى، ءجۇنى، ءتىسى جانە ت. ب. ) قايتادان شىعارىپ تاستايدى ەكەن. جاپالاقتارىزدىلەر قاتارىنا جاتاتىن بۇل قۇستىڭ قاۋىرسىندارى جۇمساق بولادى. سول سەبەپتى، ۇشقاندا قاۋىرسىندارىنىڭ دىبىسى شىقپايدى.

كەيبىر ءىس- ارەكەتتەرى باسقا قۇستارعا ۇقسايدى. اتالىق ۇكى انالىق ۇكىنىڭ نازارىن وزىنە اۋدارۋ ءۇشىن، قاتتى دىبىسىن شىعارىپ، بيلەۋدى باستايدى. كوپتەگەن اتالىق ۇكىلەر جالعىزدىقتا ءومىر سۇرگەندى ۇناتادى. تەك، ۇرپاعىن جالعاستىرۋ ءۇشىن جۇپ بولادى جانە بالاپاندارى ۇياسىنان ۇشقانشا عانا جاندارىندا جۇرەدى. ال، كەيبىر ۇكىلەر جۇپتارىن ەشقاشان جازبايدى.

كوپتەگەن ۇكىلەر ۇيالارىن وزدەرى تۇرعىزبايدى. ولار جۇمىرتقالارىن تال- شىبىقتىڭ ايىر تارماقتارىنا ياكي باسقا قۇستاردىڭ تاستاپ كەتكەن ۇيالارىنا سالادى. دەنە مۇشەلەرىنە بايلانىستى 2 - 12 جۇمىرتقاعا دەيىن باسادى. ادەتتە، جۇمىرتقانى انالىق ۇكى عانا باسىپ وتىرادى. ال، اتالىق ۇكى جۇبىنا قامقورلىق جاساپ، بالاپاندارىنا تىشقان ۇستاپ الىپ كەلەدى. جەمتىك تاسۋشى ۇكى ءبىر ءتۇننىڭ ىشىندە ونداعان تىشقاندى نەمەسە باسقا دا كەمىرگىشتەردى ولتىرە الادى. بۇل قۇستىڭ تاماشا اڭشى ەكەنىن بىلدىرسە كەرەك.

ۇكى تاققان قىز باقىتتى بولادى

ۇكىلەردىڭ ءومىرى - قۇپياعا تولى. بۇل كوبىنەسە، ۇكىلەردىڭ تۇنگى قۇس بولۋىنا بايلانىستى. ال، ءتۇن ءارقاشان ادامدارعا قۇپيا مەن جۇمباققا تولى بولىپ كورىنەدى. ۇكى شامانداردىڭ كومەكشىسى دەسە دە بولادى. قاراڭعى تۇندە كورۋگە جانە جوعالعان زاتتاردى تابۋعا كومەكتەسەدى. ۇندىستەردە انالار، بالالارى تەز ۇيىقتاۋ ءۇشىن، بالاسىنىڭ جانىنا ۇكىنىڭ قاۋىرسىنىن قويىپ قوياتىن بولعان. ولاردىڭ سۋرەتتەرى اقىلدىلىقتى، قاجىماۋشىلىقتى بىلدىرگەن. قاناتتارى جايىلىپ تۇرعان كەز- كەلگەن ۇكى - العا قاراي ۇمتىلىستىڭ بەلگىسىندەي. مۇنداي بويتۇمارلار ارمانشىل ادامدارعا ىلايىقتى ەكەن. قىزدار وزدەرىنىڭ جەكە ومىرلەرىنىڭ باقىتى ءۇشىن، ال تۇرمىسقا شىققان كەلىنشەكتەر جولداسىمەن تاتۋ- ءتاتتى تۇرۋ ءۇشىن بوي تۇمار رەتىندە تاعىپ جۇرەدى. مىنە، وسىنداي نانىم- سەنىمدەر كوپتەگەن ەلدەردىڭ مادەنيەتىندە قالىپتاسقان. ءتىپتى ولاردىڭ قۇرمەتىنە حرام دا اشىلىپتى.

قازاقتىڭ ۇكى قۇسىنا دەگەن قۇرمەتى ءالى دە ساقتالعان. ءداستۇرلى انشىلەردىڭ دومبىرالارى مەن جۇرگىزۋشىلەردىڭ اۆتوكولىك ايناسىنان ۇكى قاۋىرسىندارىن كەزدەستىرۋگە بولادى.

ۇكىلەردىڭ جۇزدەگەن تۇرلەرى بار. ولاردىڭ جالپى ساندارى قانشا ەكەنى بەلگىسىز. الايدا، عالىمداردىڭ پىكىرىنشە، قازىرگى تاڭدا ازايىپ كەتكەن. قۇستار - تابيعاتتىڭ بايلىعى. ال، ولاردى قورعاۋ ءبىزدىڭ مىندەت...

«الاۋينفورم»