قولمەرگەن نەمەسە مالايزيا ماڭدايىنا باسقان قازاق

ك س ر و چەمپيوناتىنىڭ 2، مالايزيا بىرىنشىلىگىنىڭ 5 مارتە ۇزدىك مەرگەنى، مالايزيا ۇلتتىق چەمپيوناتتارىنىڭ 5 دۇركىن ۇزدىك ويىنشىسى، ك س ر و قۇراماسىنىڭ بەلدى ويىنشىسى ءارى «ازيا جۇلدىزدارى» قۇراماسىنىڭ مۇشەسى، وليمپيادا ويىندارىنا قاتىسقان تۇڭعىش قازاق حوككەيشىسى.

1992-جىل. 28- شىلدە. بارسەلونا وليمپياداسى. كوگالداعى حوككەي دوداسى ءوتىپ جاتقان «تەرراسسە» ستاديونى قالا ورتالىعىنان ەداۋىر قاشىقتا. كەشەگى جالى كۇدىرەيگەن ك س ر و- نىڭ ۋاقىتشا مۇراگەرى ت م د قۇراماسىنىڭ بەلدى ويىنشىسى بەرىكقازى باۋىرعا كوتەرمەشى بولۋ ءۇشىن جەر تۇبىندەگى «تەرراسسەگە» دە جەتتىك. جىگىتتەر سۋ سەبىلگەن الاڭدا تەر ۇگىپ ءجۇر ەكەن.

بۇگىنگى قارسىلاس - مالايزيا كومانداسى. كوگالداعى حوككەي مالايلار ءۇشىن ۇلتتىق سپورتتان كەم ەمەس.

...ەكى جاق اشىق ايقاسقا كىرىستى. سەرگەي پلەشاكوۆ سول قاپتالدان مالاي قاقپاسىنا ۇمتىلا بەرە دوپتى بەرىكقازىعا ءدال تاستادى. قارسى الدىنداعى ءۇش ويىنشىنىڭ تاساسىنان شىرەنە تارتقان سەكسەنبايەۆتىڭ قۋلىعىن قاقپاشى اڭداي الماي قالدى. ەسەپ - 2:2. تاريح ءۇشىن تىركەپ قويىڭىزدار: بۇل قازاق حوككەيشىلەرىنىڭ وليمپيادا ويىندارىنداعى تۇڭعىش گولى!

بەرىكقازىنى ويىن باستالعاننان ەكى قورعاۋشى «باعىپ» ءجۇر. سوڭىنان قالاتىن ەمەس. ءبىزدىڭ جىگىتتىڭ قيمىلىنا كوز تويادى. ايلالى. اياق تاستاسى نىق. ۇرىمتال ساتتە قاقپاعا جولبارىسشا اتىلادى. ونداي كەزدە قوس «كولەڭكە» قاۋقارسىز. بەرىكتىڭ جولىن ءۇشىنشى قورعاۋشى كەس-كەستەيدى.
...ت م د- نىڭ كەزەكتى شابۋىلى مالايلاردى سەڭ سوققانداي قىلدى. امالى تاۋسىلعان قورعاۋشىلار دوپتى قاقپادان الا قاشامىن دەپ، سىرتقا جىبەرىپ الدى. كەلتە بۇرىشتامادان شىرقىراي ۇشقان دوپتى قاقپاشى لوپەس زورعا قايتارعان. كەرى سەرپىلگەن دوپتى بەرىكقازى ءىلىپ الىپ، قاقپاشىنىڭ باسىنان اسىرا تاستادى. گول! 4:3.

بەرىكقازىنىڭ گولى بۇكىل ستاديوندى گۋ ەتكىزدى. تورگى تريبۋناداعى جەرلەستەر كوك تۋدى توبەلەرىنە كوتەرگەن بويدا: «بەرىك! بەرىك!» دەپ دۋىلداسىپ جاتىر. تاماعىمىزدى جىرتىپ ءبىز دە قالىسپادىق.

سەكسەنبايەۆ الاڭ ورتاسىنان شابۋىلعا شىقتى. قارسى كەلگەن سىرىقتاي قورعاۋشىنى وراعىتا زۋلاعان بەرىكقازى جۇدىرىقتاي دوپتى ەكىنشى قورعاۋشىنىڭ ەكى اياعىنىڭ اراسىنان زۋ ەتكىزدى. ءۇشىنشى ويىنشى دوپقا جەتىپ-اق قالعانداي ەدى، سەكسەنبايەۆ ونى دا جەر سوقتىرىپ كەتتى. ءسال كىدىرسە، بارماق شاينايتىنىن سەزگەن لوپەس وقتاي اتىلعان. جولبارىستاي جىرىندى قازاق قۇلاشتاي ۇراتىن ىڭعاي تانىتا بەرە، دوپتى قاقپاشىنىڭ ەكى بۇتىنىڭ اراسىنان جىپ ەتكىزدى. گو- و- و-ل! ەسەپ 7:3!

كوز الدىم بۋالدىر تارتىپ، كومەيىمە ىستىق جاس تىعىلدى. ءبىر ءسات كوماندالاستارى جابىلا قۇتتىقتاپ جاتقان بەرىكقازىنى باۋىرىما باسقىم كەلىپ كەتتى.

سەكسەنبايەۆ مالايزيا، جاڭا زەلانديا، گەرمانيا، ارگەنتينا قۇرامالارىنىڭ قاقپاسىنا 8 دوپ ەنگىزىپ، بارسەلونا وليمپياداسىنداعى مەرگەن شابۋىلشىلاردىڭ قاتارىنان ورىن تەپتى. اتتەڭ، كومانداسى ءالسىز، ايتپەسە، ءبىزدىڭ جىگىت سول دوداداعى ەڭ تاڭداۋلى ويىنشىلاردىڭ ءبىرى بولدى.

1994-جىلى شىلدە ايىندا بەرىكقازىنىڭ مالايزيا چەمپيوناتىنداعى بىرنەشە ويىنىن كوزبەن كوردىم. مالايلاردىڭ ءبىزدىڭ حوككەيشىگە دەگەن ىقىلاسىن تىلمەن بەينەلەپ جەتكىزۋ قيىن. كەزىندە قازاق جانكۇيەرلەرى جاقسىلىق ۇشكەمپىروۆتى قالاي ارداق تۇتتى، سەرىك قوناقبايەۆتى قالاي قۇرمەتتەدى؟! ساتتارحانوۆ پەن ىبرايىموۆقا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىمىز قانداي ەدى! مالايلاردىڭ بەرىكقازىعا دەگەن اقجارما كوڭىلى ءبىزدى شىن تولقىتتى. جات جەردە ءجۇرىپ تە وسىنداي سىي-قۇرمەتكە بولەنۋگە بولاتىنىنا سول ساپاردا كوزىمىز انىق جەتتى.

سوزىمىزگە دالەل رەتىندە «مالاي مەيل» گازەتىنىڭ حوككەي ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى مۇستافا كامارۋدديننىڭ سەكسەنبايەۆ تۋرالى ءبىراۋىز پىكىرىن كەلتىرە كەتەيىك: «بەرىك قارسى قاقپاعا 100 مارتە ۇمتىلسا، سونىڭ 80 ىندە گول سوعادى. ەگەر سەكسەنبايەۆ مالايزيا قۇراماسىندا ويناسا، ءبىزدىڭ قۇراما الەم چەمپيوناتىندا جۇلدەگەر بولار ەدى. بەرىك مەن كورگەن حوككەيشىلەردىڭ ىشىندەگى ەڭ مىقتىسى. بۇل دوسىمنىڭ ويىن مانەرى، قارسىلاستى الداۋى، جەتپىس مينۋت تالماي جۇگىرۋى - فانتاستيكا! ءبىزدىڭ ەلدىڭ كورولى سۇلتان ازلان شاحتان باستاپ حوككەيدى تۇسىنەتىن بالالارعا دەيىن مالاي قۇراماسىندا بەرىكتەي ورتالىق شابۋىلشى بولسا، دەپ ارماندايدى...».

مۇستافا مىرزا كورول تۋرالى جاي ايتىپ وتىرعان جوق. مالايزيانىڭ سول تۇستاعى كورولى سۇلتان ازلان شاح كوگالداعى حوككەي دەسە، ىشەر اسىن جەرگە قوياتىن جانكۇيەر ەكەن. 90-جىلداردىڭ باسىندا مالايزياداعى تۋرنيردە سەكسەنبايەۆ سوۆەت كومانداسى ساپىندا مالاي قاقپاسىنا 2، كورەيا قۇراماسىنا 1، الەم چەمپيوندارى پاكستان كومانداسىنا 3 دوپ سوعادى. وسى باسەكە ۇستىندە كورول بەرىكقازىنى مالايزيا چەمپيوناتىندا ويناۋعا شاقىرادى.

ازيا كوگالداعى حوككەي فەدەراتسياسىنىڭ تىزگىنىن ۇستاعان سۇلتان ازلان شاح بەرىكقازىنىڭ الاڭداعى قيمىلىنا قاتتى ريزا بولعانى سونشالىق، 1995-جىلى ءبىزدىڭ جىگىتكە مالاي ازاماتتىعىن ۇسىنىپ، ءوز ەلىنىڭ ۇلتتىق قۇراماسىندا ويناۋعا شاقىردى. ءبىر ەلدىڭ پاتشاسىنان مۇنداي باس اينالدىرار سىي-قۇرمەتتى كۇتپەگەن سەكسەنبايەۆ قابىرعاسىمەن كەڭەسە كەلە، كىندىك قانى تامعان اتا جۇرتىنا قايتۋعا بەل بۋادى. ونىڭ ورنىندا ءناپسىسى كۇشتىلەۋ، تارتپاسى بوستاۋ بىرەۋ بولسا، پاتشانىڭ مىسى باسىپ، ەندىگى سول ەلدىڭ باي-مانابى بوپ جۇرەر مە ەدى، كىم ءبىلسىن.

وتانىنا ورالعان بەرىكقازى تولەۋبەك ۇلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ماتەريالدىق رەزەرۆتەر جونىندەگى اگەنتتىگى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى قىزمەتىنە دەيىن كوتەرىلدى. كەيىن بيزنەسكە ءبىرجولا بەت بۇردى. قازىر شارۋاسى مىعىم، بەلدى كاسىپكەر. ءبىر جاعىنان ازيا كوگالداعى حوككەي فەدەراتسياسىنىڭ ۆيتسە-پرەزيدەنتى. ەندىگى ارمانى، ءوزى ءتارىزدى قاراكوز باۋىرلارى حوككەي الاڭىن دۇركىرەتىپ، جاسىنداي جارقىراپ جۇرسە دەيدى.

ءبىر كەزدەرى كەڭەس وداعى قۇراماسى ساپىندا الەم، ەۋروپا چەمپيوناتتارىندا اتوي سالعان بەرىكقازى كەيىن شارۋاسى دوڭگەلەنە كەلە سەمەي جەرىندە مەشىت تۇرعىزىپ، ۇلكەن ساۋاپقا كەنەلدى.

«جاس قازاق» گازەتى،

قىدىربەك ىرىسبەك