قازانات جىلقى تۋرالى قىزىقتى اقپاراتتار

None
None
نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - كوشپەندى قازاقتىڭ تاعدىرىن قازاناتسىز ەلەستەتۋ مۇمكىن ەمەس. كيەلى قازىنا قاشاندا قازاق ءۇشىن قاسيەتتى سانالعان.

قاي زاماندا بولماسىن قازاقتىڭ قاناتى بولعان قازانات حاقىنداعى قىزىقتى اقپاراتتى نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىز.

1. جىلقىنىڭ بەس مۇشەسى وتە جاقسى دامىعان. ولار: قۇلاعى، كوزى، اۋزى مەن مۇرىنى جانە سەزىم تۇيسىگى. جىلقى ءوز يەسىنىڭ كوڭىل كۇيىن الىستان سەزەدى، سول سەبەپتى قازاقتار قازاناتتى دوس ساناعان. ونىڭ قۇلاعى وتە ساق، كوزى كورەگەن، مۇرىنى ءيىس سەزگىش، اۋزى كەز كەلگەن ءدامدى اجىراتا الادى.

2. جالپى جانۋارلار ءتۇس اجىراتا المايتىنى بەلگىلى، جىلقى اينالاسىن ءتۇرلى ءتۇستى رەڭكتە كورەدى. ءبىراق قىزىل مەن كوك ءتۇستى اجىراتا المايدى. تاعى ءبىر قىزىعى، جىلقىنىڭ كورۋ اۋماعى 360 گرادۋس. ياعني، جىلقى ءبىر باعىتقا قاراپ تۇرعاندا تەك الدىن عانا ەمەس، ارت جاعىن دا تولىق كورىپ تۇرا الادى. سونداي- اق، جىلقىنىڭ كوزى ءتۇن ىشىندە دە وتە جاقسى كورەدى.

3. جىلقى ۇيرەتىپ، ات باپتايتىن حالىقتار بۇل قاسيەتتى جانۋاردى ءوز تىلدەرىندە ءارتۇرلى اتايدى. ال، جىلقى جانۋارى اتاۋىنىڭ سينونيمدەرى ىشىندە ەڭ قىسقا ءسوز قازاق حالقى تىلىندە كەزدەسەدى. ول «ات» ءسوزى. جىلقى دەگەندى بىلدىرەتىن ەڭ ۇزاق ءسوز پەرۋان تايپاسىنىڭ ۇندىستەرىندە ەكەن. ولار جىلقىنى «وكۆيلا ۋپارا كلامارۋ كوالۋ ناكلا ناتا» دەپ اتايتىن كورىنەدى.

4. دۇنيە ءجۇزى بويىنشا جىلقىنىڭ 160 تاي ءتۇرى بار. سولاردىڭ ىشىندە تۇقىمى جاعىنان ەڭ تازاسى اراب تۇقىمداس جىلقى بولىپ سانالادى ەكەن.

5. جىلقىنىڭ جاسى مەن دەنساۋلىق جاعدايىن اتبەگىلەر ونىڭ تىسىنە قاراپ اجىراتادى. اتا- بابالارىمىزدان قالعان «جاقسى اتتىڭ ءتىسىن قاراماس بولار...» دەگەن ناقىل سوعان بايلانىستى تۋىنداعان بولسا كەرەك.

6. جىلقىلار جالپى 25-30 جىل ءومىر سۇرەدى. انگليادا ءومىر سۇرگەن «كارى بيللي» دەپ اتالىپ كەتكەن ءبىر ات 62 جاسقا كەلىپ ولگەن دەگەن دەرەك تە ايتىلادى. قازاق حالقى جىلقى جاسىنىڭ ءار دەڭگەيىنە وراي ارنايى اتاۋلار بەرگەن.

قۇلىن (جىلقىنىڭ جاس ءتولى)

جاباعى (6 ايدان اسقان قۇلىن)

تاي (1 جاستا)

بايتال (1-2 جاستاعى)

قۇناجىن (3 جاستا)

دونەجىن (4 جاستا)

بەستى (5 جاستا)

قاسابالى بيە (7-8 جاستا)

قارتامىس بيە (11-14 جاستا)

جاساعان بيە (20 جاستان اسقان)

7. اقىلى مەن ورەسى جاعىنان بارلىق جان- جانۋارلاردىڭ ىشىندە جىلقى ءيتتىڭ الدىندا، ياعني، بەسىنشى ورىندا تۇر. جىلقى ادامنىڭ مىنەز- قۇلقى مەن ءىس- ارەكەتىن سارالاي الادى. يەسى وزىنە ۇناسا وعان شىن بەرىلەدى. قازاق حالقى جىلقىنى ەڭ الدىمەن ەل قورعاعان ەردىڭ جان سەرىگى دەپ دارىپتەگەن. ءبىزدىڭ اڭىز- ەرتەگىلەرىمىزدە، باتىرلىق جىرلارىمىزدا اقىلدى، كۇشتى تۇلپارلار مەن ولاردىڭ يەسى قىسىلعاندا كومەككە ءبىرىنشى بولىپ كەلەتىنى تۋرالى كوپ ايتىلادى. مىسالى، قوبىلاندىنىڭ تايبۋرىلى، الپامىستىڭ بايشۇبارى، ەر توستىكتىڭ شالقۇيرىعى، قامباردىڭ قاراقاسقاسى يەلەرىمەن بىرگە جىر- اڭىزعا اينالىپ، ەل قۇرمەتىنە بولەنگەن.

massaget.kz


سوڭعى جاڭالىقتار