قاجىمۇقانعا قارجىلاي قولداۋ كورسەتكەن اعايىندى ەكەۋ

جازۋشىنىڭ زايىبى ءماريام نۇرلان قىزى جاسى سەكسەن جەتىگە كەلسە دە، ءالى كۇنگە سەرگەك، شيراق، باقۋاتتى كۇيدە ەكەن. مەنىڭ نازارىمدى ۇيدەگى قابىرعاعا ىلىنگەن سۋرەتتەگى داڭقتى بالۋان قاجىمۇقاننىڭ جانىندا تۇرعان ەكى ادام اۋدارعان بولاتىن.

- بۇل مەنىڭ اكەم نۇرلان مەن ونىڭ ءىنىسى ابدوللا، - دەپ جىميدى ءماريام اپاي سۋرەتكە ءبىر قاراپ قويىپ. - ەكەۋى دە سەمەيدەگى بەلگىلى كوپەستەر بولعان. مۇحتار اۋەزوۆتىڭ «اباي جولى» ەپوپەياسىنداعى اتاقتى كيىزشى بەيسەكە دەگەن باي بار ەمەس پە، سول - مەنىڭ اتام. ونىڭ بالالارى دا وزىنە تارتىپ كاسىپكەرلىكپەن اينالىستى.

1914 -جىلدىڭ جازىندا اكەم ىنىسىمەن بىرگە رەسەيدىڭ نيجني نوۆگورود قالاسىندا وتكەن ايتۋلى جارمەڭكەگە قاتىسادى. وسى جارمەڭكەگە شميدت دەگەن نەمىستىڭ بالۋانى ءوز سيركىمەن كەلىپ، نەشە كۇن كۇرەس وتكىزىپ جاتسا كەرەك. ۇيرەنشىكتى قارسىلاستارىنىڭ ءبىرى كەلگەنىن ەستىگەن قاجىمۇقان دا ات ارىتىپ جەتىپتى بۇل تاماشاعا. ءبىراق باي شميدت قاجەكەڭمەن كۇرەسۋدەن قاشقاقتاپ، مىناداي شارت قويعان ەكەن. ءوزى سورەگە 100 سوم (سەلكوۆىي) تاستاعان نەمىس قاجىمۇقاننىڭ دا وسىنشا اقشا تىگۋىن تالاپ ەتىپتى. ول تۇستا ءبىر جىلقىنىڭ قۇنى 3 سوم ەكەن. وتىز ءۇش جىلقىنىڭ قۇنى قاجەكەڭنىڭ قالتاسىندا قايدان بولسىن، اشۋلانعان بالۋان ارەناعا جۇگىرىپ شىعىپ:

- ءاي، حالايىق! ماعان ءجۇز سوم تىگىپ، مىناۋمەن كۇرەستىرەتىن ءبىر مۇسىلمان بار ما ارالارىڭدا، جوق الدە جىگەرىمىز قۇم بولىپ قالا بەرەمىز بە؟! - دەپ ايعاي سالىپتى.

سول كەزدە زالدا وتىرعان اعايىندى ەكى جىگىت قاتار شىعىپ، قاجەكەڭنىڭ قولىنا ەكى ءجۇز سوم اقشا ۇستاتقان ەكەن. وسىدان كەيىن ايبار ءبىتىپ، كۇرەسكە شىققان قاجىمۇقان نەمىستى ءاپ- ساتتە الىپ ۇرىپ، جۇلدەنى قانجىعاسىنا بايلايدى. ەل تاراي باستاعاندا سول كۇرەس كيىمىمەن جۇگىرىپ شىعىپ، وزىنە قولداۋ كورسەتكەن ەكى باۋىرىن ىزدەپ ءجۇرىپ تاۋىپ العان بالۋان ولارعا شىنايى ريزاشىلىعىن ءبىلدىرىپ، ول ۋاقىتتا اركىمنىڭ قولى جەتە بەرمەيتىن فوتوسۋرەتكە تۇسۋگە شاقىرعان ەكەن.

كەيىننەن بالۋان اعالارى سەمەيگە ادەيىلەپ كەلىپ، بەيسەكە بايدىڭ بالالارىنا ارنايى قوناق بولىپ كەتىپ ءجۇرىپتى. ءسويتىپ، اعايىندى كاسىپكەرلەردىڭ ارقاسىندا حالقىمىزدىڭ ماقتانىشىنا اينالعان داڭقتى بالۋان ءوز ونەرىن جات جۇرتتىڭ الدىندا تاعى ءبىر مارتە كورسەتۋ مۇمكىندىگىنە يە بولعان ەكەن.

ەستەلىك didar-gazeti.kz سايتىنان الىندى.

2016 - جىل

حاسەن زاكاريا

كۇرشىم اۋدانى.