قىتايلىق ايگىلى بايدۋ ىزدەۋ جۇيەسىن قۇرعان كىم؟

None
None
نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - قازىرگى كەزدە قىتايداعى ەڭ كوپ قولدانىلاتىن سايتتىڭ ءبىرى baidu ىزدەۋ جۇيەسى.

بۇل سايت قىتايلىق ينتەرنەت پايدالانۋشىلار ءۇشىن كەم بولسا بولمايتىن قۇرال.

سونىمەن بىرگە قىتاي جايلى اقپارات ىزدەيتىن شەتەلدىكتەر ءۇشىن دە ەڭ كەمەلدى اقپارات ۇسىنا الاتىن ىزدەۋ جۇيەسى.

liyanhong1 سەرىكتىك 2000 - جىلى 1 - قاڭتاردان باستاپ ءوز جۇمىسىن باستادى، قۇرۋشىلارى لي يان حۇڭ جانە چۇي يۋڭ اتتى ەكى قىتايلىق ازامات، ال بايدۋ ءسوزىن قىتايدىڭ ەجەلگى سۇڭ، چاۋ داۋىرىندەگى ايگىلى اقىن چي جيدىڭ ولەڭىنەن (众里寻他千百度) الىنعان، ياعىني بايدۋ ءسوزى قىتايدىڭ ەسكى تىلىندە ىزدەۋ ماعىناسىن بەرەدى، امەريكادا جوعارى جالاقىلى قىزمەتتە جۇرگەن لي يان حۇڭ، قىتايلىق ىزدەۋ جۇيەسىنىڭ بولاشاعى زور ەكەندىگىن بايقاپ 1999 - جىلى ەلگە ورالادى، ءبىر اي ىشىندە جەكە فيرماسىن تىركەپ جۇمىسىن باستاپ كەتەدى.

العاشىندا 10 ادامنان تۇرعان شاعىن فيرما، بۇگىندە ون مىڭنان اسا قىزمەتشىسى بار الپاۋىت كومپانياعا اينالدى.

لي يان حۇڭ تۋرالى

1991 - جىلى بەيجىڭ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اقپاراتتى باسقارۋ ماماندىعىن بىتىرگەن، كەيىننەن نيۋ-يورك قالاسىنداعى بۋففالو ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ (SUNY at Buffalo, USA) كومپيۋتەرلىك تەحنولوگيا سالاسىنان ماگيسترلىك اتاق الىپ شىعادى.

بۇل كىسىگە بەرىلگەن اتاق پەن جەتكەن جەتىستىكتەرىن سانامالاۋ دا قيىن شارۋا ەكەن؛

1996 - جىلى ىزدەۋ جۇيەلەرىندە پايدالاناتىن «Relevance ranking» تەحنولوگياسىن ويلاپ تاۋىپ وعان امەريكادا پاتەنت الدى.

1999 -جىلى جوعارى جالاقىلى قىزمەتتەن باس تارتىپ قىتايعا قايتىپ ءچۇي يۋڭمەن بىرگە بايدۋ سەركتىگىن قۇرادى.

2001 - جىلى قىتاي بويىنشا «ون ۇزدىك كاسىپكەر» اتاعىنا يە بولادى.

2002-2003 - جىلى قاتارىنان ەكى رەت « IT سالاسىنداعى ون ءىرى قايراتكەردىڭ» ءبىرى بولدى.

...

2008 - جىلى جەلتوقساندا قىتاي ەكونوميكاسىن زەرتتەۋ قوعامى جاعىنان، «قىتايدىڭ الەمگە ەسىك اشقان 30 جىلدان بەرگى ۇزدىك ەكونوميكا قايراتكەرى» اتاعىن الدى.

2009 - جىلى جەلتوقساندا «كاسىپورىن باسقارۋداعى ايگىلى ادام» سىيلىعىن العان.

2010 - جىلى «زامان» جۋرنالىندا جاريالانعان، بۇكىل الەمگە اسەر ەتكەن 100 ايگىلى ادام قاتارىنا ەنەدى.

2010 - جىلى امەريكانىڭ «بايلىق» جۋرنالىندا 2010 - جىلداعى الەم ەكونوميستەرىنىڭ رەيتينگىندە 6 - ورىنعا جايعاسىپ، الدىنعى ونعا كىرگەن العاشقى قىتايلىق رەتىندە ماراپاتتالدى.

ۇلى جەتىستىككە جەتكەن ەركەكتەردىڭ كوپشىلىگىنىڭ ارتىندا، اقىلدى دا كورىكتى، قولداپ قولپاشتاۋشى ايەلى بولعان، لي يان حۇڭ دا وسى زاڭدىلىقتان الشاق كەتپەپتى، ما دۇڭ ميڭ اتتى بويجەتكەن دە امەريكا دا وقىعان، اقىلدى قىتاي قىزدارىنىڭ ءبىرى ەدى. 1995 - جىلى لي مىرزا العاش وسى كەيىپكەرىمىزدى كورىپ، قۇلاي عاشىق بولادى.

التى ايدان سوڭ تانىستىقتىڭ سوڭى ماحابباتقا ۇلاسىپ ەكەۋى ۇيلەنەدى. 1997 - جىلى لي مىرزا امەريكاندىق Infoseek كومپانياسىنا جۇمىسقا تۇرادى. جالاقىسى دا جاقسى ەدى، جىل سوڭىنداعى سىيلىق اقشاعا ءۇي، ماشينا ساتىپ الادى، تاتۋ ءتاتتى، باقىتتى ومىرلەرىنىڭ 2 جىلى وسى ۇيدە وتەدى، لي مىرزا باقشاسىنا كوكتات ءوسىرۋدى جاقسى كورەتىن.
ءبىر كۇنى لي يان حۇڭنىڭ ومىرىنە بۇرىلىس جاساعان وقيعا بولدى. كۇز مەزگىلى بولاتىن، لي يان حۇڭنىڭ جاز بويعى ەڭبەگى ءوز جەمىسىن بەرۋگە تاياعان، باقشاداعى كوكونىستەرى ءونىم بەرۋگە جاقىنداپ قالعان ەدى. كەشكە جۇمىستان كوكونىستەرىن كورۋگە اسىعىپ كەلگەن لي يان حۇڭ اڭىرىپ تۇرىپ قالدى. جەمىس بەرۋگە جاقىنداعان كوكونىستەردى ايەلى ما دۇڭ ميڭ تۇگەلدەي ورىپ، باقشانىڭ ءبىر جاعىنا ءۇيىپ تاستاعان ەدى.

اشۋعا بۋلىققان لي مىرزا ايەلىنە دۇرسە قويا بەرەدى، ىشتەگى اشۋىن شىعارىپ بولدى اۋ دەگەندە ايەلى ءسوز باستايدى: «وسى كوكونىستەر سەنىڭ تۇبىڭە جەتۋگە از قالدى، مەن بۇعان جول بەرمەيمىن، سەن امەريكا مويىنداعان ايگىلى IT مامانىسىڭ، مەن سەنىڭ كاليفورنيانىڭ ەگىنشىسى بولۋىڭدى قالامايمىن» بۇل سوزدەر لي يان حۇڭنىڭ ماڭداي تەرىن بۇرق ەتكىزدى، ىشتەي ايەلىنەن قاتتى قىسىلدى.

ءدال وسى كەز امەريكاندىق Google ىزدەۋ جۇيەسى قۇرىلىپ، قارقىن الا باستاعان تۇس ەدى.

« Relevance ranking سەنىڭ ونەرتابىسىڭ، ونى پايدالانىپ ىزدەۋ جۇيەسىن جاساپ، بايلىققا كەنەلىپ جاتقان امەريكاندىقتاردى كورىپ وتىرا بەرمەكسىڭ بە؟ تىم بولماسا ەلگە قايتىپ قىتايلىق گۋگىلدى قۇر» دەپ ءسوزىن ساباقتاي تۇسەدى ايەلى.

وسى سوزدەرى ارقىلى كۇيەۋىن العا جەتەلەگەن ما دۇڭ ميڭ، ءوزى شەشىم شىعارىپ كۇيەۋىن قىتايعا جىبەرەدى دە، ءوزى امەريكادا قالىپ جۇمىسىن جالعاستىراتىن بولىپ كەلىسەدى، مۇنىڭ سەبەبى ەگەر الدا جالدا كۇيەۋىنىڭ جۇمىسى ساتسىزدىككە ۇشىراپ جاتسا، وسى جۇمىسى ارقىلى وتباسىن اسىراماق ويىندا بولادى.

وسىدان كەيىن 1999 - جىلى قىتايعا ورالعان لي مىرزا جوعارىدا ايتىلعانداي جەكە فيرماسىن تىركەپ، جۇمىسىن باستاپ كەتەدى، بۇل 2000 - جىلدىڭ باسى ەدى، بارلىق فيرمانىڭ العاشقى قۇرىلعان كەزىندە بولاتىن زاڭدىلىق قوي، ونىڭ ۇستىنە 2001 - جىلى قىتاي عالامتورىنىڭ اۋمالى توكپەلى كەزەڭى ەدى، فيرمانىڭ جۇمىسى جۇرمەي، كۇيزەلگەن كەزىنىڭ بىرىندە ايەلىنە تەلەفون شالادى، سول كەزدە ايەلىنىڭ ايتقانى: «ەسىڭدە بولسىن گۋگىلدى قۇرعان سەنىڭ شاكىرتتەرىڭ، ولار قازىر الپاۋت كومپونيانىڭ قوجايىندارىنا اينالدى» دەيدى.

وسى سويلەسۋدەن كەيىن كوپ وتپەي ايەلى دە قىتاي باعىتىنداعى ۇشاققا بيلەت الادى، كۇيەۋنىڭ قاسىندا بولىپ وعان قولداۋ كورسەتۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن ءتۇسىنىپ جەتەدى.

2005 - جىلى بايدۋ رەسمي تۇردە امەريكا IT نارىعىنا ەندى، 2008 - جىلدان باستاپ جاپونيا عالامتورىندا بايدۋ ىزدەۋ جۇيەسى پايدا بولدى.

10000 نان اسا جۇمىسشىسى بار، قىتايدىڭ الىپ ىزدەۋ جۇيەسى جايلى ازىرگە جازارىمىز وسى قۇرمەتتى وقىرمان!

اۋدارعان جانە ءوز ويىن قوسقان: قاسەن سەرجان

serjan.kz


سوڭعى جاڭالىقتار