ايلىعى وسەتىن 600 مىڭ ادام قالاي ىرىكتەلەدى

None
None
نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - مەملەكەت باسشىسى قاسىم- جومارت توقايەۆ 1-قىركۇيەكتەگى حالىققا جولداۋىندا كەلەسى جىلدان باستاپ ەڭ تومەنگى جالاقى مولشەرىن 60 مىڭ تەڭگەگە، 2022-2025 -جىلدار ارالىعىندا 600 مىڭ ازاماتتىق قىزمەتكەردىڭ ايلىعىن 20 پايىزعا كوتەرۋدى تاپسىردى.

ق ر ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى ەڭبەك جانە الەۋمەتتىك ارىپتەستىك دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى قىمبات الياكپار قىزى «قازاقپارات» حالىقارالىق اقپارات اگەنتتىگىنە بەرگەن سۇحباتىندا وسى تاپسىرمانىڭ قالاي ىسكە اساتىنىن ءتۇسىندىردى.

- قىمبات الياكپار قىزى، مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىنا كوشپەي تۇرىپ ەڭ تومەنگى جالاقى دەگەن ۇعىمعا انىقتاما بەرە كەتسەڭىز. ەڭ تومەنگى جالاقى قانداي ساناتتاعى ادامدارعا تولەنىپ ءجۇر؟

- سوڭعى ون جىلدا ەڭ تومەنگى جالاقى مولشەرى 3,1 ەسە ءوستى. ەگەر 2009 -جىلى ول 13717 تەڭگە بولسا، 2019 -جىلى 42500 تەڭگەگە جەتكەن ەدى. سوڭعى رەت ەڭ تومەنگى جالاقى ق ر تۇڭعىش پرەزيدەنتى - ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ تاپسىرماسى بويىنشا ارتتىرىلدى. سودان بەرى 42500 تەڭگە كولەمىندە بولىپ كەلەدى. بۇل شارا ەكونوميكانىڭ بارلىق سالالارىندا جانە ءارتۇرلى مەنشىك نىسانىنداعى كاسىپورىنداردا جۇمىس ىستەيتىن 1,3 ميلليون ادامعا، ونىڭ ىشىندە بيۋدجەت سالاسىنىڭ 275 مىڭ قىزمەتكەرىن قامتىدى. ەڭ تومەنگى جالاقى - بۇل قالىپتى ۋاقىت رەجيمىندە جانە قالىپتى جاعدايدا ىستەلگەن، ەشقانداي بىلىكتىلىكتى تالاپ ەتپەيتىن، قاراپايىم جۇمىس ءۇشىن تولەنەتىن قاراجاتتىڭ كەپىلدەندىرىلگەن مينيمۋم شەگى. قىزمەتكەرگە اي سايىن ەڭبەكاقىنىڭ ەڭ تومەنگى كەپىلدەندىرىلگەن كولەمى دەسە دە بولادى.

- 2022 -جىلدان باستاپ ەڭ تومەنگى جالاقى وسەتىن بولدى. بۇل ناقتى كىمدەردىڭ ومىرىنە وزگەرىس اكەلەدى جانە نەشە ادامدى قامتيدى؟

- 2022 -جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ پرەزيدەنت جولداۋىن ىسكە اسىرۋ اياسىندا ەڭ تومەنگى جالاقى مولشەرىن 42500 تەڭگەدەن 60 مىڭ تەڭگەگە دەيىن ارتتىرۋ جوسپارلانۋدا. بۇل شارا 1,6 ميلليون جۇمىسكەردىڭ، ونىڭ ىشىندە 430 مىڭ ازاماتتىق قىزمەتشىنىڭ ايلىعىن وسىرەدى. بۇگىنگى تاڭدا بىلىكتىلىگى جوق قاراپايىم قىزمەتكەر - ازاماتتىق قىزمەتشى ەڭ تومەنگى جالاقى رەتىندە 49 مىڭ تەڭگە الىپ ءجۇر. سولاردىڭ ايلىعى كەلەر جىلدان باستاپ 60 مىڭ تەڭگە بولادى.

بۇل رەتتە 2025 -جىلعا قاراي بىلىكتىلىگى جوق قاراپايىم قىزمەتكەردىڭ، ازاماتتىق قىزمەتشىنىڭ ەڭ تومەنگى جالاقىسى جىل سايىن بىرتىندەپ وسە وتىرىپ، 98 مىڭ تەڭگەگە جەتەدى. قاراپايىمداپ ايتساق، بۇعان دەيىن 60 مىڭ تەڭگەدەن تومەن ايلىق الىپ كەلگەندەردىڭ ءبارىنىڭ ەڭبەكاقىسى 2022 -جىلدان باستاپ كوتەرىلەدى. ولاردىڭ سانى 1,6 ميلليون قىزمەتكەر ەكەنىن ايتتىق.

- حالىقتىڭ بىلگىسى كەلەتىنى مىناۋ سياقتى. ەگەر ەڭ تومەنگى جالاقى كوتەرىلسە، بارلىق ازاماتتاردىڭ (ازاماتتىق قىزمەتكەرلەرگە جاتپايتىن) جالاقىسى بىرگە ءوسۋى كەرەك. سولاي ما؟

- ەڭ تومەنگى جالاقى مولشەرىنىڭ ۇلعايۋى باسقا قىزمەتكەرلەردىڭ جالاقىسىن وسىرمەيدى. مىسالى، ەگەر قىزمەتكەردىڭ جالاقىسى 200 مىڭ تەڭگە بولسا، بۇل ونىڭ دا جالاقىسىن كوتەرۋ كەرەك دەگەندى بىلدىرمەيدى. بۇل شارا ەڭ الدىمەن جالاقىسى 60 مىڭ تەڭگەدەن تومەن ادامداردىڭ تابىسىنا اسەر ەتەدى. جالاقىسى 60 مىڭ تەڭگەدەن جوعارى جۇمىسشىلاردىڭ باسقا ساناتتارى ءۇشىن اتالمىش شارانىڭ تابىسىنا اسەرى جوق. 2020 -جىلى جۇرگىزىلگەن تالداۋ بويىنشا، اۋىل شارۋاشىلىعى، ورمان جانە بالىق شارۋاشىلىعى قىزمەتكەرلەرى 60 مىڭ تەڭگەدەن تومەن جالاقى الىپ كەلگەن. شامامەن %47 ى وسىنداي ايلىق الادى. بۇل 131 مىڭ ادام دەگەن ءسوز. قىزمەت كورسەتۋ، قوناقۇي جانە تاماقتانۋ سالاسىنداعىلاردىڭ %44 ى دا وسى ساناتتا، شامامەن 68 مىڭ ادام. كوتەرمە- بولشەك ساۋدا سالاسىندا 413 مىڭ ادام، ياعني %45 ى 60 مىڭ تەڭگەدەن از الىپ ءجۇر.

- ەڭبەك مينيسترلىگى ەڭ تومەنگى جالاقىنى ارتتىرۋ اياسىندا قانداي شارالار قابىلداپ جاتىر؟

- ءبىز قازىر ازاماتتىق قىزمەتشىلەردىڭ جالاقىسىن كوتەرۋگە بيۋدجەتتىك وتىنىمدەر جيناپ جاتىرمىز. 2022 -جىلدىڭ 1-قاڭتارىنان باستاپ 60 مىڭ تەڭگەدەن از الىپ كەلگەن قىزمەتكەرلەردىڭ ايلىعى وسى وتىنىمدەر نەگىزىندە كوتەرىلەدى. قىزمەتكەردىڭ جالاقىسىنىڭ ناقتى مولشەرى ونىڭ بىلىكتىلىك ساناتىنا، جۇمىسىنىڭ اۋىرلىعى مەن كولەمىنە بايلانىستى. 60 مىڭ تەڭگەنىڭ ۇستىنە ىستەپ جۇرگەن جۇمىسىنىڭ كولەمى، اۋىرلىعى، ەڭبەك ءوتىلى، بىلىكتىلىك ساناتى قوسىلادى. جالاقى وسىنىڭ ءبارىنىڭ نەگىزىندە كوتەرىلەدى.

- ەندى ازاماتتىق قىزمەتشىلەردىڭ جەكەلەگەن ساناتتارىنىڭ جالاقىسىن 2022-2025 -جىلدار ارالىعىندا %20 عا ارتتىرۋ شاراسى تۋرالى ايتساق. بۇل وزگەرىس كىمدەردى قامتيدى؟

- ۇكىمەت ناقتى ەكونوميكالىق جانە قارجىلىق مۇمكىندىكتەرگە سۇيەنە وتىرىپ، ازاماتتىق قىزمەتشىلەردىڭ جالاقىسىن ارتتىرۋ بويىنشا جۇمىس جۇرگىزىپ كەلەدى. 2020 -جىلدىڭ 1-قاڭتارىنان باستاپ پەداگوگتەردىڭ جالاقىسىن كەزەڭ- كەزەڭىمەن ارتتىرۋ باستالدى.

مىسالى، پەداگوگتىڭ جالاقىسى 2019 -جىلى 210 مىڭ تەڭگە بولسا، 2023 -جىلى ول شامامەن 400 مىڭ تەڭگە الاتىن بولادى. ياعني، 4 جىلدىڭ ىشىندە ەكى ەسە وسەدى. 2021 -جىلدان باستاپ الەۋمەتتىك سالا قىزمەتكەرلەرى مەن مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ جالاقىسىن 2023 -جىلعا دەيىن كەزەڭ- كەزەڭمەن ارتتىرۋ باستالدى.

مىسالى، مەدبيكەنىڭ جالاقىسى بۇرىن 115 مىڭ تەڭگە بولسا، 2023 -جىلعا قاراي جالاقى 215 مىڭ تەڭگەگە جەتەدى. ال الەۋمەتتىك قىزمەتكەر جالاقىنى كوتەرگەنگە دەيىن 94 مىڭ تەڭگە السا، 2023 -جىلعا قاراي ونىڭ جالاقىسى 248 مىڭ تەڭگە بولادى. وسى شارالاردىڭ ءبارى شامامەن 600 مىڭ ازاماتتىق قىزمەتشىنىڭ تابىسىنا اسەر ەتەدى. الايدا، وسى وزگەرىستەرگە ىلىنبەي قالعان ساناتتار بار. پرەزيدەنتتىڭ بيىلعى جولداۋىندا سول ساناتتاعى قىزمەتكەرلەردىڭ ايلىعىن كوتەرۋ باستاماسى ايتىلدى.

وسىلايشا جولداۋ اياسىندا 2022 -جىلدىڭ 1-قاڭتارىنان باستاپ ازاماتتىق قىزمەتشىلەردىڭ جەكەلەگەن ساناتتارىنىڭ، مىسالى، بۋحالتەر، باعدارلاماشى، تەحنيكالىق مامان، مۇراجاي قىزمەتكەرى، مۇراعاتشى، كىتاپحاناشى سياقتى جالپى قىزمەت سالالارىنىڭ وكىلدەرى ءۇشىن ايلىق وسەدى. ماسەلەن، كىتاپحاناشىلاردىڭ جالاقىسى قازىر 89 مىڭ تەڭگە بولسا، بىرتىندەپ كوتەرۋدىڭ ارقاسىندا 2025 -جىلعا قاراي 178 مىڭ تەڭگەگە جەتەدى.

ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى ازاماتتىق قىزمەتشىلەردىڭ جالاقىسىن ارتتىرۋ، سونداي-اق ولاردىڭ جالاقىسىن رەتتەۋ جونىندەگى جول كارتاسىن ازىرلەدى. قازىرگى ۋاقىتتا وڭىرلەردەن بيۋدجەتتىك وتىنىمدەر جينالىپ جاتىر. اتالمىش ساناتتاعى ازامتتاردىڭ ايلىعىن كوتەرۋ بويىنشا ەسەپتەر ازىرلەنۋدە. سونىڭ ناتيجەسىندە كەلەسى جىلدان باستاپ جاڭا اتالعان مامانداردىڭ ايلىعى كەزەڭ- كەزەڭمەن كوتەرىلەدى.

- ناقتى سانى 600 مىڭ ادام با؟

- قازاقستاندا 1,2 ميلليونعا جۋىق ازاماتتىق قىزمەتشى بار. ونىڭ 600 مىڭى بۇعان دەيىن ايلىعى وسىرىلگەن پەداگوگتەر مەن دارىگەرلەردىڭ، الەۋمەتتىك قىزمەتكەرلەردىڭ ساناتىنا جاتادى. قالعان 600 مىڭدايىنىڭ ايلىعى ول كەزدە وزگەرىسسىز قالعانىن ايتتىق. بۇل جولداۋدا سولار تۋرالى ايتىلعان. جالپى ازاماتتىق قىزمەتشىلەرگە ەڭبەكاقى تولەۋ تۋرالى ارنايى قاۋلى بار. سول قاۋلىدا جۇمىسشىلاردىڭ ساناتتارى باسقارۋشى، نەگىزگى پەرسونال، اكىمشىلىك پەرسونال، جۇمىسشى ماماندىقتار دەپ، كەستەمەن بەلگىلەنگەن. بۇرىن ءبىز باسقارۋشى قىزمەتكەرلەردىڭ جالاقىسىن كوتەرسەك، بۇل جولى تەحنيكالىق جانە جۇمىسشى ماماندىق يەلەرىنىڭ ايلىعىن ءوسىرۋ جوسپارلانۋدا. ياعني، جۇرگىزۋشىلەر، تازالىقشىلار، سانيتارلار، كۇتۋشىلەر دەگەن سياقتى. ءبىرىڭعاي جالاقى بولادى دەگەنمەن، بۇل جەردە دە ەڭبەك ءوتىلى ەسكەرىلەدى.

- جىل اياعىنا دەيىن وسىنشا ادامنىڭ ءتىزىمىن قالىپتاستىرىپ، كەتەتىن قاراجاتتى ەسەپتەپ ۇلگەرەسىزدەر مە؟

- ەسەپتەۋلەر بىتكەن سوڭ دەرەكتەردىڭ ءبارىن قارجى مينيسترلىگىنە ەنگىزەمىز. سونىڭ نەگىزىندە جوبا دايىندالادى. بيۋدجەتتىك وتىنىمدەردى دايىنداپ، رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت كوميسسياسىنىڭ ماقۇلداۋىنان ءوتۋىمىز كەرەك. سودان كەيىن بارىپ وزگەرىستەر ەنگىزۋ تۋرالى ءتيىستى قاۋلى جوباسى دايىندالادى. ول ۇكىمەتتىڭ ماقۇلداۋىنان ءوتۋى كەرەك. وسى ءىستىڭ ءبارىن جىل سوڭىنا دەيىن بەكىتۋ جوسپارلانعان.

اۆتور: ەسىمجان ناقتىباي

سوڭعى جاڭالىقتار